vang tho tren doa quy vang - phan tan hai
VANG THO TREN DOA QUY VANG - PHAN TAN HAI
Do la tap tho duoc cho doi tu lau. Toi biet, anh khong the roi tho. Quen Ha Nguyen Du tu nhieu nam, co le hon hai thap nien, gap trong Tap Chi Tho, va roi cung troi noi voi dong tho tan hinh thuc.
Gap nhau thi it, vi hoan canh ban ron moi nguoi noi xu nguoi, nhung nghi toi nhau thi nhieu. Thinh thoang, moi nhau ra tiem ca phe, ban chuyen tho. Theo toi nho, moi lan gap Ha Nguyen Du, toi chi duoc nghe noi chuyen tho. Han la khong de tai nao lon hon voi anh.
Va cu nhu the, toi lai kinh ngac, khi kham pha ra them mot phuong dien nao khac ve Ha Nguyen Du. Thi du, khi biet rang anh sang tac nhac, va cac ca khuc lai rat muc xuat sac. Hay, khi biet rang anh gioi ve ky thuat trinh bay va bao tri trang web. Lam sao mot nha tho lai biet nhieu toi nhu the?
Co mot dieu toi biet chac rang, doi voi Ha Nguyen Du, tho la com hang ngay de an, la nuoc hang buoi de uong, va la khi troi trong tung khoang khac anh hit tho.
Co the vi tho la noi de anh an tru ngoai nhung gian nan doi thuong? Co the. Toi khong biet chinh xac. Voi toi, tho la noi an tru nhu the. Sau muon qua, met nhoc qua... toi lai tim ve tho. Nhung voi Ha Nguyen Du, tho la mach mau doi anh.
Do vay, khong ngac nhien khi Ha Nguyen Du xuat ban thi tap “Vang Tho Tren Doa Quy Vang” Vang, toi da doc tho Ha Nguyen Du hon hai thap nien. Bay gio, doc lai, van co nhung dong tho lam sung so, het nhu lan dau moi doc.
Thi du, bai “Hoang Hon Mua” la mot. Mua la mua, hoang hon la hoang hon, co chi Ha Nguyen Du lai thay giua coi mua chieu mot hinh anh:
ta ba the gioi chi
rieng em mot coi sang
The do, toi doc di va doc lai. Do la nhung dong tho toi khong dam viet, vi so gay nghiep, du doi khi trong kiep nay, hay trong mot kiep xa xua, minh da tung nghi toi mot coi sang rieng em nhu the. Voi Ha Nguyen Du, em day la nguoi thuc nhung cung la tho, noi hinh anh giai nhan hoa than thanh chu, va noi cac trang giay khi khep lai, tho buoc vao doi thanh em... Ha Nguyen Du la nhu the, trong mat anh, moi chuyen nhu nhoa di, chi con la tho.
Cu nhu the, hinh anh giai nhan trong mat Ha Nguyen Du khong chi hoa thanh tho, nhung cung la mot suc manh thoi bay doi anh. Chinh noi coi tho do, moi em tro thanh dong song, va doi anh tro thanh chiec la mong. Trong bai tho nhan de “Moi Em Dong Song” khoi di voi hinh anh:
moi em dong song cuon anh la mong...
mat em con trot hot anh hat bui ...
thuo cua nhung trang than kinh con thom mui giay moi...
cuon hot anh nhu dien khong con nho ben bo nao...
Doi khi, toi tu hoi, tai sao minh khong the tho mong nhu Ha Nguyen Du? Phai chang nghe bao, hang ngay phai doc ca tram ban tin ve bao luc the gioi da lam cho trang tho cua minh nhat di mui giay moi? Ben bo nao nha tho ho Ha da duoc cuon troi?
Co phai ben bo anh bi cuon troi la can nha Ha Nguyen Du dang cu ngu trong thi tran Little Saigon? Noi do toi da tung toi tham. Nha tho ho Ha ngoi lam viec trong can garage, dat may dan may dien toan noi do, vao mua he di nhien la rat nong. Va anh lam tho, viet nhac tu noi do, mot ben bo cua tho...
Ha Nguyen Du co ngon ngu moi, nhung van gan gui voi doi thuong. Nghia la, co kham pha moi, co tim toi moi, co suy nghi moi... nhung khi doc, chung ta van thay gan gui, vi la nhung chu va hinh anh gan lien voi nhung suy nghicuamotnhathoxaxu vacoithocunglamotnoian tru de sinh ton.
Nghia la doi khi doc tho Ha Nguyen Du, toi co khi cam nhan het nhu dang doc dong nuoc mat cua chinh toi. Bat ke la, khi anh viet trong the loai rat moi. Thi du nhu bai tho nhan de “Dong Cam Tho Danh Tan Bo Alphabet”... noi moi mau tu la mot bai tho co cac dong khoi dau bang mau tu do.
Thi du, noi mau tu h, nha tho Ha Nguyen Du viet, trich:
h/
hao khi moi
hai dao toi hiu quanh ngan nam
ho vong nguyet... can troi da soi
hoi hoi quanh doi quanh dau hoi?
huong ta bao gio gio thoi xa?
hao khi moi dau roi dong mau cu?
ham ho trong chi buoc.... hai ha...?
Tho la, tho moi, tho bay bong... nhung Ha Nguyen Du van rat can nhan tinh, nhu ghi lai qua dong tho tan hinh thuc trong bai “May Xam Mam Mua” voi hinh anh nguoi me:
ngoi ca me buon ganh ban bung chieu
doi gao thuong chiec ao hoc tro em
no hoa mo hoi lai phat pho theo
nhung con gio thom nuc mui son hao
The do, tho Ha Nguyen Du co nhung hinh anh buon nhu the do, va hinh anh do rat dam da que huong, khi me buon ganh ban bung doi gao de chiec ao hoc tro cua em bay trong chieu gio long.
Noi rang Ha Nguyen Du tim cac ngon ngu moi la noi chung, nhung khi anh viet lai the tho tam chu truyen thong cua mot thoi thi ca tien chien, chung ta van doc ra nhung khac khoai han sau tren nep tran cua anh, nhu trong bai “Canh Chim Chieu” voi nhung cau:
ngay troi ngay, xot xa dong thac menh
cuon muon loai ve lai kiep tien than
xuong voi cot da nhu la ky niem
phut an nam son su co chia phan?
Hay, ngay ca khi viet trong the tho rieng anh dua ra, mot the nhu tho xuoi rat moi, nhung la tho Tan Hinh Thuc, bai “Nuoc Mat Cua Di Bay” dai toi 25 doan, moi doan 8 cau, moi cau 8 chu, ke ve Di Bay co hai dua con trai – dua anh ten Thong vao bung (theo VC) khi dang hoc thi tu tai, chet tran o Mien Trung, va co vo cung la can bo da am con nho ve gui cho Di Bay nuoi truoc khi co di bat tin luon; dua em ke ten Tam gia nhap hang ngu quan luc VNCH, roi bi quan giao ban chet trong trai cai tao – va dua gai ut la Thao. The roi, Thao dan Di Bay va con nho cua anh Thong vuot bien, va sang Hoa Ky. Trong khi em trai cua Di Bay bi nha nuoc giam, vi doi tu do dan chu.
Chuyen buon nhu the, neu viet thanh mot truyen ngan, se de hon. Nhung chinh bai tho Tan Hinh Thuc 25 doan nay, moi hien lo tai hoa cua thi si Ha Nguyen Du, nhu doan thu 24, toi doc va cam nhan tung chu troi nhu mot dong song nuoc mat cua dan toc:
.
cung nhu lan nao nhung doi khi cung co chut khang khac.
Noi co chut khang khac chu that ra chi la truoc sau
thoi, truoc sau gi thi di bay cung ruom ruom nuoc mat.
Truoc sau gi thi di bay cung khoc moi khi gap toi.
Co nhung lan toi nho rat ro, co
nhung lan di bay khoc nhu chua tung
Voi thoi quen doc cua toi, mot nguoi hang ngay ngoi viet theo cac the van cho nhat bao va van ua thich doc cac ban tin mi an lien AP, AFP, Reuters... doi khi khung lai giua mot so dong tho Ha Nguyen Du, noi anh bat doc gia suy nghi nhieu hon, va cung de cam nhan nhung cam xuc thi ca ngam vao cac tang y thuc.
Thi du, Ha Nguyen Du dung mot so chu co, rat it su dung doi thuong, trong mot cau trong bai “Canh La Va Con Mo” va roi chung ta phai doc cham lai, nhu mot ly ca phe can uong that cham, nhu sau:
...nghi den dam co dan hac dan tan rui theo loi nho...
Hay mot truong hop khac, khi ho Ha viet la “Em nhu ni co”... khi thi si tu noi xa xu ke ve mot co ban thoi con tho au, dang song lang le ben kia song Sai Gon, chi con niem vui la khi cung cac hoi thien nguyen nha chua di lam tu thien. Khong tu, nhung cung ke nhu da la nguoi tu, mot nguoi dang chiem mot khong gian tuong nho trong coi tho cua Ha Nguyen Du. Va roi, chung ta doc cham lai, ngam tung chu:
Duong Do Thanh Nhan du doi ten gi...
Ta van cu yeu Ten con duong cu...
Con duong co em Nguoi toi yeu dau...
Khep lai, tho Ha Nguyen Du la mot coi tho luon luon co nhung moi la, noi do anh da lam hinh anh doi thuong tho mong hon va ca dau don hon, voi cac ben bo xa hon, noi nha tho nhin thay “ ta ba the gioi chi / rieng em mot coi sang.”
Va anh cung la mot nha su hoc dan gian, khi dua cac dau don cua Di Bay vao nhung dong tho buon nhu mot vet mau loang tren trang giay.
Xin chuc mung tap tho moi cua Ha Nguyen Du – mot doa quy vang cua thi ca
PHAN TAN HAI
Bạn đang xem trang tiếng Việt không dấu! Click vào link sau để xem trang tiếng Việt có dấu:
VẦNG THƠ TRÊN ĐÓA QUỲ VÀNG - PHAN TẤN HẢI