Những người sống là những người tranh đấu (VICTOR HUGO)

(Tặng hai anh Thành và Nhân, những người đã dắt tay đưa tôi vào nẻo sống)

Những người sống là những người biết sống;
Là những người không chịu đứng khoanh tay
Phó đời mình cho cuộc thế dần xoay;
Là những người không để ngày mình trống,
Không để thân mình lạc theo luồn sóng
Trôi chập chờn như những bóng trong đêm,
Không cam tâm nhắm mắt chẳng trông tìm
Ðể mãn kiếp đóng vai tuồng thụ động.

Những người sống là những người biết sống:
Là những người luôn trông xét nghĩ suy
Ðể tự mình vạch lấy lối mình đi;
Là những người biết phụng thờ lý tưởng,
Biết say mê một cuộc đời cao thượng;
Là những người hiểu nghĩa vụ làm người
Và suốt đời cố gắng mãi không thôi
Ðể tiến đến những cảnh trời cao rộng.

Những người sống là những người dám sống:
Là những người không biết sợ gian nguy,
Không cúi đầu khuất phục trước quyền uy,
Không vì cớ khó khăn mà trở bước,
Mà nép mình nằm trong vòng bó buộc
Của một cuộc đời chật hẹp nhỏ nhen;
Là những người không chịu sống ươn hèn,
Sống thừa thải, qua ngày, không triển vọng.

Những người sống là những người dám sống:
Là những người luôn dũng cảm hiên ngang
Dương đầu cùng những trở lực chắn ngang;
Là những người không hề màng vất vả,
Nhắm mục đích thiêng liêng và cao cả
Tiến theo đường đã định mãi không thôi,
Lúc hết hơi mới biết đến mạng Trời
Và nhắm mắt mới đành thôi hoạt động.

Những người sống là những người quyết sống:
Là những người nhất định ở tiền khu,
Lãnh vai tuồng vén ngút, quét mây mù
Và phá lối mở đường cho cả nước,
Ðể tiếp tục công nghiệp người lớp trước,
Ðể bảo toàn đời sống kẻ sinh sau;
Là những người khinh khổ cực đớn đau
Dám liều mạng hy sinh cho nòi giống

Vì quyết sống không phải là tham sống,
Không phải là cố bám lấy cuộc đời,
Chỉ cốt cho khỏi phải chết mà thôi,
Cam chịu cả kiếp tôi đòi nô lệ;
Vì quyết sống không phải là ích kỷ,
Không phải là chỉ nghĩ đến riêng mình,
Không phải là khiếp nhược, chịu thu hình
Chịu lôi cuốn theo dòng, không trả chống.

Những người sống là những người biết sống,
Là những người dám sống ra hồn người,
Là những người quyết sống, bạn lòng ơi
Mà Quyết Sống có nghĩa là Tranh Ðấu!