lệ chi hận sử (06)
Gió loạn triều đình
Trong sương gió, mây tràn mọi nẻo
Tiếng chuông buồn lạnh lẽo ngân xa
Đương kim Hoàng đế băng hà
Mười năm kháng giặc như là chiêm bao
Trong triều nội lao xao chuẩn bị
Lễ phát tang cùng lễ đăng quang
Thái Tông chễm chệ ngai vàng
Tóc còn để chỏm, hai hàng hoạn nhân
Vua còn nhỏ chơi thân với hoạn
Chưa hiểu đời biến loạn bên trong
Bao nhiêu thảm trạng xoay vòng
(500) Là bao tranh chấp bởi lòng gian tham
Lời cha dặn, cần tham khảo ý
Những nhân tài chí sĩ lừng danh
Triệu hồi Nguyễn Trãi về kinh
Còn giao trọng trách tuyển sinh anh tài
Nhưng Nhiếp chính vào tay Lê Sát
Cùng nịnh thần lấn át quyền vua
Vì chưng ham thích chơi đùa
Nên không hiểu được để ngừa trước sau
Nào những lúc Ngọc Dao kề cận (29)
Để mong vua đoái phận thương hồng
Rồi khi Nhật Lệ tuyển cung (30)
Sát, Ngân tranh chấp não nùng nước non
Vua lúc ấy hãy còn nhỏ tuổi
Còn ham vui chưa đợi trăng thề
Ngọc Dao, Nhật Lệ gần kề
Cũng chưa thấu nghĩa vẹn bề trúc mai
Việc triều chánh không hay không biết
Để mặc tình Ngân, Sát đấu tranh
Càng lo củng cố lợi danh
(520) Thêm vây thêm cánh để dành quyền to
Nhóm Nguyễn Trãi phải lo nhiều mặt
Nào sửa sang lễ nhạc triều đình
Tập phong dâng biểu nhà Minh
Soạn biên sử sách, luật hình, lễ nghi
Vua vẫn muốn duy trì văn hóa
Từ thâm cung, sơn dã thị thành
Lễ Nghi học sĩ tài danh
Phong bà Thị Lộ, thông minh hơn người
Nguyên ái nữ cụ đồ nho học
Cũng đã từng ngang dọc Lam Sơn
Gian lao nguy hiểm chẳng sờn
Theo chồng kháng chiến, sắt son bao đời
Người xứng đáng, trau dồi cung nữ
Dạy văn chương, thi tứ, cầm ca
Đoan trang đức hạnh đạo nhà
Tướng đi nét mặt rất là thùy nghi (31)
Muốn bảo vệ những gì quí báo
Những tinh hoa, gia bảo giống nòi
Nhưng Lương ý kiến hẹp hòi (32)
(540) Được lòng ấu chúa, học đòi nhà Minh
Hồn lễ nhạc kết tình đất nước
Như muôn cây nẩy tược đâm mầm
Hoa xinh ngát tỏa hương trầm
Đồi xanh, núi biếc, tình thâm dạt dào
Ai đem sánh cành đào nhánh mận
Đem hồn thiêng cao tận trời xanh
Dòng sông nước suối trong lành
Mà rây nước đục, để dành bùn nhơ
Nguyễn Trãi muốn trọn thờ chân chúa
Lủ nịnh thần vây bủa xung quanh
Lương Đăng, Thúc Huệ tài ganh (33)
Tìm trong sàm tấu để dành phần hơn
Nào Lê Sát gây hờn chuốc hận
Hại Nhân Chủ một đấng công thần (34)
Nhưng trong thiên số định phần
Tiền căn hậu kiếp không gần thì xa
Đường đã chọn cùng ma với quỷ
Thì thế nào cũng lụy cũng tan
Sát kia đã vạch ngày tàn (35)
(560) Thì Ngân cũng đến pháp tràng mệnh chung (36)
Thế mới biết anh hùng thiên hạ
Những con người lòng dạ thẳng ngay
Đường đời dù gặp đắng cay
Như cành trúc yếu, gió hoài chẳng cong
Nguyễn Gia Linh
(29) Lê thị Ngọc Dao con Lê Sát sớm bị phế bỏ, chưa có con
(30) Lê thị Nhật Lệ con của Lê Ngân cũng sớm bị phế bỏ, chưa có con
(31) thùy mị, uy nghi
(32) Lương Đăng, một nịnh thần được vua giao cùng Nguyễn Trãi sửa sang Lễ Nhạc nước nhà
(33) Nguyễn Thúc Huệ
(34) Lê Nhân Chủ
(35, 36) Lê Sát và Lê Ngân