gene đại dương (thơ tân hình thức - xuất bản 2003)
Dâng lên Mẹ và để nhớ ngày giỗ Ba (mùng 10 tháng chạp 1986-2003)
Riêng yêu quí: Kevin, Hali và Hồng Đặc biệt với Hà Bạch Quyên
Đến Hai Nguyện, Liêm-Tân, Quang-Tuyết Australia và Út Liên Hoa Sg/VN
0Oo
GHENE ĐẠI DƯƠNG
thơ tân hình thức
HÀ NGUYÊN DU
TẠP CHÍ THƠ 2003
NXB Văn Học Mới Tái Bản Lần I 2018
______________________________
gene đại dương
thơ
tân hình thức
hà nguyên du cover
design hà nguyên du
dàn trang hà nguyen du
bìa trước nguyên khai
phụ bản cao bá minh, lê thánh thư
nguyễn đình thuần, phan diên, etcetera
tạp chí THƠ xuất bản lần thứ I tại hoa kỳ năm 2003
Văn Học Mới tái bản lần thứ I năm 2018
Tác giả giữ bản quyền © All Rights Reserved.
_______________________________
gene đại dương
Nhà thơ Hà Nguyên Du làm thơ đã rất lâu. Anh làm nhiều thể loại, từ vần điệu, thơ tự do, và bây giờ là Tân hình thức. Anh còn là người hát vọng cổ và tân nhạc rất hay. Tất cả những điều đó nói lên được cá tính của một người nhạy bén và đam mê sáng tác. Tôi vẫn thường đọc thơ anh, nghĩ tới anh như một người bạn đồng hành thân thiết, có lẽ là do anh cũng có một vài điểm chung nào đó với tôi chăng?
Những điều viết về thơ anh, nhà thơ Nguyễn Lương Ba đã viết, và ở đây, tôi chỉ muốn tìm hiểu một thứ tình cảm ở bên trong tôi, từ lúc nào không biết đã gắn bó tôi với anh và với những nhà thơ khác.
Đó là thứ tình cảm không thuộc về những ràng buộc của gia đình, của công việc, một thứ tình cảm nào đó được nẩy sinh từ chất thơ, chất đời đã đẩy chúng tôi ở vào cùng một hoàn cảnh, cùng một phần số buồn vui của cuộc sống.
Dĩ nhiên tôi phải cảm ơn anh và những nhà thơ khác vì nếu không, tôi sẽ chẳng có may mắn có được một thứ tình cảm quí giá đó, cho tôi được sống và rung động, và sau cùng là niềm an ủi, mà chỉ có chúng tôi mới san sẻ được với nhau.
Tôi không nghĩ đó là tình tự của một nhà thơ, mà chỉ là tình tự của một người bình thường. Vì đã từ lâu cái vị trí nhà thơ đã biến mất vào đám đông, vào cái đời bình thường còn đâu. Và cũng vì thế mà những điều tôi viết về anh, cũng chỉ là những điều rất bình thường, như trò chuyện với nhau, về trời nắng trời mưa.
Tối hôm nay, ngồi một mình lặng lẽ, chợt nhớ tới anh, nhớ tới lời hứa viết về tập thơ anh, nhưng tôi lại cứ để suy nghĩ của mình lan man, hết chuyện này tới chuyện nọ, tưởng như đã lạc đề.Nhưng tôi đang nghĩ về thơ và con người anh đây mà, có lạc đề gì đâu. Mà nếu có lạc thì cũng hay chứ sao, vì thơ thì đâu có đề nào đâu mà lạc.
Sau tập thơ “26 bài thơ Tân hình thức của Lưu Hy Lạc xuất bản tại hải ngoại, tập thơ “Đại Nguyện của Đá” của Đoàn Minh Hải xuất bản trong nước, tập thơ “Gene Đại dương” của Hà Nguyên Du là tập thơ Tân hình thức
thứ 3 được xuất bản.
Thơ tân hình thức là một thể thơ mới, đang được các nhà thơ trong và ngoài nước thử nghiệm, chắc chắn còn lâu lắm mới khai phá được hết những khả thể của loại thơ này, và như thế sẽ còn nhiều khởi sắc mới.
Đề cập tới chuyện này, không hiểu sao tôi lại nghĩ rằng, nhà thơ Hà Nguyên Du, có lẽ đã có chất tân hình thức tiềm tàng rất lâu rồi ở trong anh. Tôi thấy đó là một suy nghĩ rất thú vị, dù chỉ cho riêng một mình tôi thôi.
phụ bản 1 nguyễn đình thần
thơ
gene đại dương
__________________
1.
THƠ TÂN HÌNH THỨC HAY KHÚC PHƯỢNG CẦU HOÀNG *
thấy như hình như ... như hình như thơ
tân hình thức có sẵn khúc phượng cầu
hoàng đang khảy bởi nhiều Trường Khanh...
nhiều Trường Khanh không phải điển tích Kiều...
hay nhiều Trường Khanh tiền chiến ...
mà nhiều Trường Khanh của thời đại vi tính ... thời vận
công để có thể hơn Trường Khanh xưa ...
2
thay vì khảy khúc phượng cầu bằng đôi
tay tuyệt diệu nay anh khảy với cái
lưỡi điệu nghệ qua cách đọc một bài
thơ ... đọc sao như nâng bài thơ cho
người thưởng thức chất giọng cùng ý nghĩa
ngọt như mật của bầy ong hút từ
3.
các loài kỳ hoa mọc trên vùng địa
linh nhân kiệt nên đọc sao cho hấp
dẫn để có thể sánh với ngày đầu
ta bên nhau em nhảy bước chân chim
trên mấy hòn đá tảng nơi bãi biển
Seal Beach đến tia cực tím cũng buồn
4.
vì không còn hôn lên làn da nõn
nà của em đành buông ánh ráng vàng
gọi đêm và mời mọc các loài tự
do rong chơi cùng sóng nước khiến anh
thêm tủi phận nghêu sò sống một đời
bao quanh trong chiếc vỏ tầm thường ngã
5.
nghiệt khi trời sinh cây là để phải
đơm hoa sao nhẫn tâm biến ta thành
cỏ còn tận dụng màu xanh cho đẹp
môi trường... ôi! là cây mà không đơm
hoa là cây mà không kết trái sự
vô nghĩa ăn hại và báo cô lại
6.
càng tăng thêm phần man rợ cho rừng
đời đầy hỗn mang oan nghiệt như mùa
thu chết như tháng tư vàng như anh
sống dở như em tàn phai theo thế
dâu nhìn cuộc bể ... theo con nước ròng
nhìn mưa lũ tràn lan như đêm đen
7.
mơ trời trăng sao có cô bé ngày
xưa tóc dài áo trắng bên chàng lính
vội vã bay về đưa em giờ tan
học...Mẹ khóc mướt khi anh ra vùng
II cầm quân đối đầu với giặc ... tiếp
tục ca tân cổ giao duyên bài xuân
8.
này con không về ... với hò câu một :
Mẹ ơi! xuân năm nay chắc con sẽ
không về... chắc Mẹ chiều nay còn tựa
cửa đợi chờ ...ngày ra đi con có
hẹn rằng trở lại khi mai đào vàng
rụng cánh đầy sân! ... và cứ thế mà
9.
bầu lệ anh vơi dần vì một đời
anh luôn xa Mẹ với nhiều cảnh ngộ...
chuyện xưa chuyện nay con kiến khóc hay
con cá cười như chuyện hôm qua vua
bị dân dày xéo chuyện chốt thành tướng
trong bàn cờ nhân gian khác chi lẽ
10.
biến dịch của trời như anh dưới mắt
nhìn con chó anh là một cục xương ...
chỉ cục xương biết mình là thỏi vàng và
chỉ cục xương chỉ cục xương chỉ cục
xương thương cục xương chỉ cục xương thương
cục xương chưa chắc cục xương này thương
11.
cục xương khác dù đạo đời giáo dục
cục xương nên thương cục xương tợ thương
người như thể thương thân ... hiếu trung nhân
nghĩa làm người ... quốc gia hưng vong thất
phu hữu trách ... ôi thôi là bài bản
và bài bản hay bài biện gì cũng
12.
bị bài báng như thơ tân hình thức
với phong trào thơ trẻ trong nước
sự định vị không lung lay khẳng định
bước tiến ắt có và đủ đánh động
kẻ bảo thủ không thể nào mãi ngủ
quên trong tháp dù nay thấy còn ngà .
..
* Điển tích truyện Kiều :
“ Khúc đâu Tư Mã Phượng cầu
Nghe ra như oán như sầu phải chăng? ”
Trường Khanh: tức Tư Mã Tương Như ,
với khúc nhạc mê hồn Phượng cầu hoàng làm mê
13
GENE ĐẠI DƯƠNG
đến với em
lúc xé bỏ hết lá chắn làm xước
chân tay, gỗ sơn soi mặt như toát
lạnh nằm choáng lối tự nhiên, cân
phân gây ẩm mốc khối thuốc bồi trong
trái đạn trên dàn phóng, thay vào chiếc mũi
tên được bắn thử đi lệch ngoài tâm điểm
đến với em
cuối tháng sáu ấy trời gió giông như dọa
khoảnh khắc thui thủi giống cụ già neo đơn
thế giới trong mắt người quá lứa ưa nghĩ
đến kinh tận thế, bình minh bị nắm cổ
như con nhái trong tay tên phù thủy được
thì, bị vắt kiệt trái chanh như
trong các tuồng bi kịch dạ trường
đến với em
phải trồng chuối ngược kiểu
trị suyễn mới giảm cơn
mệt, cây guita trên
bốn mươi năm không khảy
nên dây chùng, khiến cây
viết huyền nhiệm được nối
14
với hệ tuần hoàn, bầy
chim ngôn ngữ thoát ra
từ chiếc lồng thần não
mang đôi cánh phục sinh
tưởng rừng đời như rừng
thiêng nước độc có nhiều
thú dữ thét gầm, ai
thất lạc mà không cần
đến bản lĩnh mưu sinh?
đến với em
chẳng thể con cá hồi đánh
hỏng phần la châm? ôi ! hai
tác phẩm vĩ đại bất ngờ
hình thành định phận, nhật nguyệt
thực dường quen trong đôi mắt
thế kỷ thay nhiều lăng kính,
em không gian em thời gian
gây xốn xang trên trần gian
cho kẻ quá giang...sống méta phor
viết métaphor, nghĩ métaphor
và cả hành...rụng như lá thu ơi
những vì sao của dãy ngân hà...
15
đến với em
hăm bốn tháng sáu đồng ký hiệp ước
chung thân đóng hết chỉ chừa
duy nhất một cánh cửa, cả hai
không được tháo nịt che hai bên
mắt ngựa đến bốn cái móng sắt
phải gỡ ra khỏi hai đôi chân v...v...
đến với em
như phải rành kinh pháp hoa mới
nói chuyện Phật? sao rõ tâm em
mà tránh vực ngờ? hạnh phúc hẳn
đã ở trong tinh nhụy của nhẫn
hoa không nở trên đất ta khi
chẳng có hạt nào ươm trên đó,
nanh vuốt bản năng lần sẽ vô
hiệu khi nguồn nhân văn thâm thâm thấu...
đến với em
ngại chi từ chiếc cầu tre gập
ghềnh, kẻ quen ngã nào có sao
đâu nhịp lắc lẻo?! khỉ khô hay
khỉ ướt đấy là bức họa tượng
trưng nghĩa nhân sinh có phải chính
cái âm thanh chào đời? nên dù
thể nào... dù thể nào... dù thể nào...
giọt nước đục vẫn mang gene đại dương...
16
EM HIỆN VỀ TÔI LAI LÁNG THƠ
em hiện về tôi em luôn hiện
về tôi trong thơ như trong giấc
mơ em hiện về như thác tung
vỡ bờ tung lai láng thơ em
nhảy múa trên từng dây tơ thần
kinh nhún trên từng phiếm cảm giác
em fantasia trên cung tê
mê tôi chìm mỗi thang vực âm
hộ phù nào tôi cũng bị cuốn
trôi qua mười ngón lửa trầm
bổng ơi ý tinh chảy ơi lời
hoa tuôn cho thơ tôi tràn lan
tỏa vào đâu ngát vào đâu em
dấu yêu em biết không mùa nhân
gian thiếu ánh mặt trời tiết nhân
gian còn là tiết lạnh em hiện
về tôi mỗi ngày như em có
trong hiện thực tôi dìu em qua
17
phố tôi dắt em xuống làng qua
phố xem cờ xí xuống làng trông
dân khổ tôi rủ em lên núi
tôi cùng em xuống đồi lên núi
xem người tu xuống đồi trông mồ
mả tôi em thương quê tôi em
khóc nước tôi em sầu Mẹ tôi
em nhớ Cha em hiện về tôi
em nhập vào tâm em lưu trong
tim em chuyền ra tay em rỉ
theo ngòi em ra với mực với
tôi là đời tình si tôi là
đời đam mê tôi là đời nghiệp
dĩ tôi ủ em lên men tôi
cất em thành rượu tôi nốc em
từng ý tôi tu em từng chữ
tôi uống em từng câu tôi say
em là tôi sinh ra thơ là
tôi tạo nên thơ nên thơ là
em hiện về tôi lai láng thơ ...
18
LÊN NON
... ngày mấy bận, bận sáng sớm tinh
sương bận đêm khuya khắc, anh không
ngại thiệt thân không ngại tàn hơi ;
đuổi nghiệp mê say chân bước chân
leo lên non tìm đá, lên non
tìm đá tìm đúng thứ đá ngôn
ngữ, ôi ! đá ngôn ngữ để
ta mang về ta thử thơ vàng...
đá ngôn ngữ mà thử thơ vàng ...
thử cho đúng lượng mấy ngàn mấy
ngàn hỏi em mới chịu mua ... ‘‘ thơ ’’ ??
19
‘‘CHÚNG TA MẤT HẾT CHỈ CÒN NHAU...’’ *
một đời chắt lưỡi chắt lưỡi cho
những cơn mưa, những cơn mưa rơi
trên đám lá môn, những cơn mưa
xoa trên đầu bầy vịt ; một đời
hít hà hít hà cho những hạt
muối, những hạt muối bỏ vào biển !!
Này lá môn này đầu vịt và
này là biển.., em hỏi anh những
sợi bạc oan khiên có còn tung
theo cơn lốc, em hỏi anh nạn
tật nguyền còn kéo lê trên đất khách?? “
Đêm anh có nhớ trăng Sài -
20
gòn” xưa với bước dìu em qua
cầu Calmet, vết bấu giận dỗi chắc
còn in trên cánh tay anh? Khi
ấy biên thùy đạn bay anh có
còn vương mùi khói súng, một mùi
nung chí trai hăng xây tự do ...
mùi bồ kết làm anh không nhìn
rõ những sợi tóc rối bời của
em ; nói đến những sợi tóc rối
bời của em khiến anh liên tưởng
đến “ hiệu ứng cánh bướm với học
thuyết Chaos ” dùng cho thơ tân hình
thức, thuyết hỗn mang rối bời nghĩ
như giao thời của một chín bảy
lăm. Ba anh khóc mướt khi anh
bị đưa vào hộp, thế là tình
21
nhân ngoảnh mặt trong thời buổi ngã
nghiệt mưa dầm sấm sét gầm rú
tê cứng cơn đau thấu xanh. Tội
nghiệp cho những ngôi sao và cánh
mai vừa chớm lại chịu nát ngấ
dưới hàng lớp dép dép lẫn sỏi
cuội ; con mèo ốm của em chết
đi vì chủ buồn thường vắng nhà
từ cơn xốc nổi. “ chúng ta mất
hết chỉ còn nhau ” Ôi! Vũ Hoàng
Chương nhà thơ nói như sấm. “ chúng
ta mất hết chỉ còn nhau ”, tưởng
cỏ gấu mãi trong lòng đất như
ca dao nào quên trong tim người...
người, như anh nào quên tình đầu!!
(1) Thơ Vũ Hoàng Chương
(2) Thơ Du Tử Lê
22
...TÊN GIANG HỒ VẶT
còn nỗi mưa niềm gió cứ trận thượng
để lá nhớ cây thương vào hoàng hôn
sợ mưa nguồn chớp bể khi nhìn cỏ
hạ hoang chờ sương luôn nghiến răng
đau điếng từ vết chân dã thú quần thảo
nghe mạch đất than oán cùng sớt chia
bao ngọn nguồn cạn kiệt và hình như
mắt em nhạt đi màu xanh không còn
sáng những vì sao long lanh thuở gặp
nhau ngoài hành lang đại học với cắc
cớ tán tỉnh nhầm lúc mưa rơi làm
ướt tà áo vân vê trông em như
con sóc nhanh thoăn thoắt với đôi mắt
láo liên tránh né cho đến lúc nào
đó anh không còn nhớ ta kết thân
nhau từ những cái anh liều lĩnh và
23
lì lợm cộng chút nghệ sĩ tính được
ban từ trời làm em không tài nào
tự thắng khi đang chạy bon bon trên
đường cái quan do định mệnh sắp bày
do cơ duyên se kết bởi chuyện chia
tay hai ta không xảy ra từ đêm
ở góc bolsa và bushard lúc
khiến cho bình battery xe anh
gây tội tình cũng là làm nên duyên
phận hôm naynhư chuyện cái bình xe
hết điện xạc phải nhờ xe em câu
như bây giờ có khác chút nào đâu ...
khi xe đời anh luôn nhờ xe đời
em câu cho có điện khi tính tự
xạc bị cướp mất đi từ cái ác
tính dữ dội của cơn thác hồng hoang
24
chắc anh có thể so sánh để em
hiểu như loài chim trời sinh ra phải
có tiếng hót nhờ vào cuống thanh quản
và lưỡi để nó phát ra thanh âm
đàng này cuống thanh quản ấy nay bị
thu hẹp chỉ để thở mà sống chứ
không thể hót như cây đàn được tạo
ra với đầy đủ dây cung phiếm và
trục nhưng trớ trêu ai đó lại cướp
mất đi gần hết các cái may mà
còn lại dây thì dây ấy chỉ còn
nước thắt cổ như dây thòng lọng hoặc
cây đàn này nếu không làm củi thì
có thể dùng làm gõ nhịp cho những
tiếng ca khan của mấy anh ca cây
nhà lá vườn hay cho giọng hát một
tên giang hồ vặt
25
LẠNH TRẮNG
Lạnh trắng suốt bão trốt với qua đó. Thao láo con mắt đẫm theo bước phún máu . Rách ráo mảnh vá víu thêm mạnh tính xông lướt. Bất giác em đến bước cứu rỗi. Cơn ròng chẳng giết nổi sông
giàu mạch. Lũ cá vất vưỡng không có
vùng lợ . Cái mặn chát ơi nghã nghiệt
cái hòa nhập. Chuyện tối qua tối nay
như điểm a và b cắt ngang mặt
phẳng blue. Khí hồng hoang đánh ngộp hơi
thở cập nhật. Sợi tóc em chắc có gene của eva, hẳn không cần chi con rắn xúi giục ta cũng ngấu nghiến hết trái táo. Bởi tính vô nghĩa choáng ngộp cả nhân thế như một địa ngục
26
hà nguyên du
tiên tiến. Con mình sinh ra đời rồi chẳng khác hơn. Lại xuống phố thấy cờ xí đấu tranh phơ phất ngộp trời, lại vang đâu đó tiếng nhạc bên kia. Đọc
tin trên báo Việt ngữ thấy lời của
Don Korycansky cần di chuyển
địa cầu kẻo không sẽ bị mặt trời đang chết xóa sạch dần sự sống. Tin bán gái ra nước ngoài, tin thua tham nhũng, tin đàn áp tôn giáo, tin hậu
quả bão lục, tệ nạn xã hội, tin
khủng bố ác ôn. Buồn ngầy ngật, buồn thiên thu. Buồn như chưa từng buồn...Buồn y như “ xa quê hương nhớ Mẹ hiền... ”
Hỡi mặt trời đang chết dần, ngày càng
gene đại dương
27
chết nhanh và xóa nhanh đi sự sống
con người ?? càng tốt càng tốt ?? Sống chi mà người khổ hơn thú, người như thú. Lạnh trắng cơn thẩm thấu, rã rệu xương suy vi. Cổ kề tròng đen , lâm le
vực tối . Em như bùa mê, làm ta
quên thống nghiệt. Những quỷ quyệt như làm thơ ta thêm mạnh dòng, sao vờn chi
bóng ma, mống mầm nào thui chuột ?
Cho bước thơ ta đi lên , không bước
buồn lùi lại. Có cạn dần bầu đau,
ngàn năm hoài ẩn chứa, còn đọng mãi chân cầu, rúng lòng ai mặc khách ?? Chắc lưỡi khấn tương lai, nghe lạc xiêu hồn phách!! Em như vén màn chiêm bao. Ta chợt nhiên rơi về hiện thực. Ray rứt !!
hà nguyên du
28
phụ bản 2 sĩ Cao Bá Minh
gene đại dương
29
EVERY POEM IS AN EPITAPH *
bước tiến tôi sẽ là bước đếm đến
mộ chí khi Thượng đế không cho
con người làm phép cộng mà trừ theo số ba vạn sáu ngàn ngày mọi sinh
vật chỉ như một cây nến tự nhiên
thắp sáng hữu hạn để được tàn lụi
và về lại chất nến biến hóa với bản sắc tiền định khóc với thẳm vực cười với
chóp đỉnh ... bi lạc lạc bi ... vũ trụ là chiếc giá để cấm cây nến vậy là em nến tôi nến tình yêu mình nến gia quyến ta nến bằng hữu ta
nến thế sự nến bài thơ tôi nến tập văn anh nến như Eliot
nói every poem là nến
hay hơn mỗi bài thơ là văn mộ
30
hà nguyên du
chí mỗi tình yêu là mộ chí mỗi hơi thở là mộ chí mỗi làm tình là mộ chí thế giới mộ chí nhân tài mộ chí may mắn về mộ chí
em đừng thất chí nên cố lấy chí mà lập chí để mình như mỗi bài thơ là mộ chí mộ chí mộ chí ... hoa mộ chí lá mộ chí cây mộ
chí tư tưởng mộ chí văn học mộ chí nghệ thuật mộ chí dân tộc mộ chí nhân duyên mộ chí hệ quả mộ chí thái cực mô chí đạo mộ chí ...
* ( Lời nói nổi tiếng của thi sĩ T.S Eliot
người được tạp chí Time chọn là thi sĩ của thế kỷ )
31
gene đại dương
EVERY POEM IS
AN EPITAPH – TS ELIOT
My advance will be counted steps toward the grave after God no longer allows addition, but sutractraction according
to thirty-six thousand days for every
living being like a candle suddenly flickering for limited time until
it dissolves back into its original
wax as predetermined as the cries and
laughter from the depths and heights, optimistic, optimistically pessimistic, The universe is a candle holder
and so you are a candle an I am
32
hà nguyên du
a candle and love is a candle, and friends, and families, event candle, poetry candle, writing candle, Candle like Eliot said, every poem is an epitaph,
every love making is an epitaph,
world epitaph, human epitaph, lucky
to be an epitaph . Do not despair,
must keep hope and try to become a poem ,
an epitaph, and epitaph poem, Flower epitaph, leaf epitaph, tree epitaph, idea epitaph, word epitaph, art epitaph, human epitaph, fate epitaph,
kama epitaph, polarity epitaph, Tao epitaph.
33
gene đại dương
KÈN, ĐUỐC VÀ NẾN
từng hồi từng hồi rền vang nhịp điệu lúc bi
lúc hùng. nhịp điệu theo bước lập lòe của những ánh đuốc những ánh đuốc làm mẫu tiên phong và
cứ từng hồi và cứ
lập lòe cứ hết thế
hệ này sang đến thế
hệ khác vẫn một điều thương tâm nhất vẫn là những tàn lụn của ngọn nến những ngọn nến tàn lụn bởi những tiếng kèn
34
hà nguyên du
bởi lập lòe của bao
ánh đuốc những ánh đuốc soi dẫn đến những ánh đuốc tìm kiếm tông tích như một đáp số của
các bài toán dù kèn
thúc quân hay kèn truy
điệu dù đuốc soi dẫn
hay đuốc truy tích dù
nến sinh nhật nến liên hoan nến tưởng niệm
sau cùng vẫn là kèn
vẫn là đuốc vẫn là
nến gặp nhau trong ngày... một ngày tiễn đưa nhau !!
35
gene đại dương
ANH BIẾT, EM YÊU DẤU ( 2 )
phóng xe trên freeway không đèn vàng đèn đỏ chỉ có chạy và chạy như
bài thơ xuôi kiểu hình thức mới mà
em đọc đây rất dài hơi không một
dấu chấm hay dấu phẩy chỉ dùng một dấu phẩy duy nhất khi lấy tựa đề
để gọi em và nhấn mạnh rằng anh biết hỡi em yêu dấu đọc có mệt
thì cứ tự do nghỉ và đọc tiếp
khi với thơ cũng như xe chạy trên freeway chỉ có ngừng và tấp vào lane an toàn khi nào bị hư đàng
này thơ không có chi trục trặc thì
cứ để tuôn chảy như thác nguồn phải không hỡi em yêu dấu khác chi nay mình luôn tiếc xấp thư tình xưa ép
36
hà nguyên du
hoa với mớ kỷ niệm tử sinh khi
nhìn tơ nhện bụi vàng quấn quanh bao vòng thời gian như muốn rã rệu cả thảy chợt nghĩ phận lá quan ngại sao
thác ghềnh dù khi mưa hạ nhỏ muộn giọt từ ái như tiếng gọi đò trễ
tràng của Quách Tấn làm lạnh hư không để con sâu võ đoán ngốn ngấu hết
lộc mầm chỉ còn gốc và nhành khô lác đác lơ thơ giữa cõi ô trược
lắm bạc hiếm vàng như nhà thơ y dẫu có dở tiên tri về phận mình
trong tỉnh thức cũng phải ít ra là
một trái nổi trên mọi thứ mặt nước
của những thứ vận mệnh oái oăm ngã
nghiệt phường tuồng ơi thiên nhiên không thể
37
gene đại dương
nhìn con chim lười biếng tiếng hót vào mỗi sáng trinh tiết trong một vũ trụ vận chuyển luân hồi như hoa phải thụ tinh và kết trái để hạt lại cho
đời sau đời sau tợ em thời trăng
phải tự chiếu tia sáng hữu sinh soi
đường hoa mộng kẻo không ngả khuyết thân lưỡi liềm rồi thở than mờ lu bất
hạnh như ta bị đốn quỵ cây xanh
biến phận giống thanh củi chụm vào cái lò lửa lịch sử máu xương như tuổi
trẻ bị lợi dụng đầu tư vào những
tham vọng tà đạo bày đặt sơn phết
bóng nhoáng qua số nhãn hiệu quảng bá tinh vi mà em không thể nhận dạng
kể cả diễn viên chính cũng lim dim
38
hà nguyên du
nghiện ngập như thằn lằn mê khói á phiện của thi sĩ Vũ hoàng Chương hay mê mẩn những sợi tơ từ nàng tiên nâu của Baudelaire nhả ra khi
thi sĩ nhớ tới người mẹ tục huyền để cô đơn lạc lõng gây ra nỗi khắc nghiệt vì thế ai có thể nhận dạng nổi bởi nhồi sọ và tẩy não
một cách độc ác của những trò nhân danh trừ số đông ngoại cuộc đi ngược chiều mang nặng sắc thái nhân bản rặc ròng như anh là kẻ sinh trên lãnh
sàng thí nghiệm dùng mãi như con chuột bạch không chết thì cũng bị thương rồi nhốt vào rọ hiếm khi may mắn thành công về một loại thuốc nào đó có
39
gene đại dương
lợi cho loài người anh khác chi em khác chi cây kiểng bị trồng trong chậu cành lá phải được cắt tỉa đủ thứ
hình thù theo ý muốn của kẻ săn
sóc nó phải thế không hỡi em những vốn dĩ của cảm xúc cùng trái tim
mỏi mòn trong cơn kinh thiên động địa của quá khứ đen quến luôn ám ảnh
đến độ mang bệnh tâm thần cho bao người cả anh nữa với bao sợi thần
kinh chùng thẳng bất thường trên quê ai vẫn luôn là nơi lạc điệu cho tiếng
đàn thiếu giọng hát yêu thương cho ngày không ánh dương cho đêm không trăng sao cho cây không đơm hoa cho bướm ong
thôi nhởn nhơ vườn xanh cho gối chăn
40
hà nguyên du
dõi mắt ngoài song cho anh tan vào mênh mông cho thơ tuôn dòng tuôn dòng anh biết anh biết ơi em yêu dấu
nhỡ mai sau viên tịch chắc mình chắc
mình sẽ không xuống địa ngục hay lên
thiên đàng mà ở lửng lơ trên bầu
trời ngâm nga những câu thơ vần hay
đọc những câu nhảy chữ không phân trường
phái thi ca nghe vẫn có cái cảm
xúc mạnh như sóng công kích quá tải qua con thác hỗn mang của dòng thú tính thử thách cực kỳ cho trí năng
và cảm tính ta ngâm nga thơ để
ngậm nghe những tinh nhụy của đóa ẩn dụ vàng luôn nở ngát trên nhánh cành ngôn ngữ và thần kinh ắt sẽ giảm
41
gene đại dương
căng căng như tiền thân anh biết hỡi em yêu dấu nếu như là viên sỏi
sẽ bị chà đạp hạt ngọc sẽ bị phá vỡ và thế là ta phải ra
sao hay có thể tu như sen trong
đầm bùn biết hóa thân cúi rạp như
lau sậy đồng mặc gió giông cứ siêng năng nằm khi lắng yên đứng ung dung
nhìn trời vẫy lá xanh với bình minh
tươi nghe nhân gian thao thao nhiều lời không mấy ai quên thân vì người như Térésa thánh nhân rạng ngời không
như tên ngoa ngôn nói năng luôn pha mật ruồi và rồi và rồi em nhớ
không mai sau nơi đâu mình về bao tóc mơ phai lưa thưa đường ngôi bão
42
hà nguyên du
táp mưa sa mãi trên thân cày kiều rơi kiều rơi đêm đen ba mươi bên kia mẹ đang nguyện cầu xót xa con luôn như thân tù công danh nào như
cơn mưa thu lá xanh lá vàng ơi
đua nhau bay mau nói như Nathan Seiberg là không có không gian hay thời gian đâu và theo String Theory
lý thuyết dây nay càn khôn có đến mười một chiều với blac hole ví như Archibald Wheeler đã hút cả
vào như lửa thiêu phực lên rồi tan
mau em biết không thiên kỷ ba là
gì riêng thi ca sẽ thi nhau ra
chi và anh yêu em anh yêu em
nên hư thể nào nghe lạnh đôi chân
như quên mang giày nghe xôn xao như chờ em đêm nay như chờ em đêm nay ...
43
gene đại dương
phụ bản 3 phan diên
hà nguyên du
44
CHÂN DUNG BƯỚC DỰ PHÓNG
không để bọng thời khắc vô bổ đánh mất tính lịch lãm bước dự phóng
sẽ không lá úa với thu cứ gieo
rắc sẽ không cành khô với hạ mãi
rát bỏng rừng thiên bẩm cố bám chắc rễ sinh khí cho tiếng hót loài thiên
di thêm chút lanh lảnh qua cái mỏ vàng xông pha tinh ngoan tha từng rác
rơm năng kết tổ xây uyên trên cành ngàn xa hoài trở trăn nơi mình chôn nhau hằng quen cơn mộng du ơi sáng danh cá hồi xuôi dòng thênh thênh gớm
thay bầy bản năng dây dưa thống thiết ngàn sau nhân sinh em nhân sinh ta rực ngời chân dung lương tri tự do
tin yêu trổ hoa trên muôn cành trơ ...
45
gene đại dương
ĐỜI SÓNG
với ns Ngô Mạnh Thu
Đời tôi như đời của sóng, như một
đời sóng với muôn trùng ngọn sóng, sóng đánh sóng dập, sóng dùi. Đời tôi như
đời của sông, như một đời sông có
một đời sống. Một đời sống của một đời sông có vô vàn liên tu đợt
sóng gầm thét xô giạt ...Sóng như sóng thần, sóng ma sóng bão. Sống bị sóng
vồ chụp. Sống thường với sóng nhỏ lăn tăn, sóng vừa gờn gợn như tóc em trong gió chiều nắng hanh, như tóc anh bềnh bồng bềnh bồng đời cát bụi. Ngọn
sóng nổi khi cuộc chiến nổi, cuộc chiến nổi cho bao cuộc tình đổi. Bao cuộc tình đổi gây bao cuộc sống tội. Tội nước tội tình tội huynh tội đệ. Từ
46
hà nguyên du
bể trầm kha từ sóng luân hồi.Từ
lúc quen A, từ khi yêu B. Từ
buổi xa C , từ lần gặp D. ‘‘B
nhớ thề nguyền C khóc hận tình.” D
mở thiên đàng E choàng địa ngục. F ghen hằn học. G thù không dung. H tình cuối cùng. I chung phận bạc. J biến ngọc ta thành ra rơm rác. K
hát vang trời. L rơi dầm lệ. M
buồn hưng phế. N héo tàn canh.
O ép nhục hình. P khinh đốn mạt. Q cam mất mát. R khát tình người. S
khơi quá vãng. T say chếnh choáng. U mãi u hoài. V cay ngã nghiệt. X
ngồi rên xiết. Y tiếc ngày xanh. Z
đành chia biệt mất tiệt đời sóng xô !!!
47
gene đại dương
PHẢI THẾ KHÔNG EM?
tôi không phải là tôi khi tôi tôi chưa tới tôi chỉ là tôi khi tôi tôi tới tôi và khi tôi tôi tới
tôi là tôi tôi phải xa rời tôi
để nhập cùng với những cái tôi quanh tôi rồi trở về với tôi tôi mới thật sự là tôi cái thật sự là
tôi đôi khi cũng đáng ghét cái tôi
bởi chữ tôi là phải có dấu ^
chứ không sẽ là chữ toi thành ra là toi là thành toi khi thiếu dấu
^ và hiểu rằng dấu ^ là như
một chiếc cầu nối chứ không đơn thuần là một dấu mũ một chiếc cầu nối
giữa cái tôi này với cái tôi khác
như một gạch nối giữa tôi với người
48
hà nguyên du
giữa tôi với em nhất là một gạch
nối (-) của tôi và một gạch nối (-) của em được kết thành một hôn phối một hôn phối là một cộng hưởng phải được
đặt giao nhau như một dấu cộng (+) chứ không nên đặt trên dưới ngang nhau như một dấu bằng (=) một dấu bằng (=)khác nào như hai đường thẳng song song mà
như hai đường thẳng song song là một thất bát lớn trong tình yêu một dấu cộng (+) đôi khi còn mang nghĩa là một chữ thập thì thật nguy hiểm một dấu
cộng là thành quả của sự giao nhau giữa hai gạch nối của anh và em giả sử với hai gạch nối không tìm đến nhau thì hai gạch nối sẽ biến
49
gene đại dương
thành dấu trừ (-) mà dấu trừ là một bài toán thua lỗ đau nhất cuộc đời phải thế không em vậy sự tìm đến nhau là làm bài toán cộng cho đời
sống nếu không khéo sẽ biến thái sang chữ thập là như một trận cuồng phong là như một cơn địa chấn mang đến
ta vết trầm kha thiên thu cho tâm
linh và thể xác một thể xác mà
đáng lẽ phải được tươi tắn như cây mùa xuân chờ ngày khai hoa nở nhụy đàng này chỉ cần một tư duy kém
cỏi hay một hành động vị kỷ sẽ
có thể đưa đến thảm họa cho ta
và sự hối hận chỉ làm cho vết
thương thêm rỉ máu phải thế không phải thế không phải thế không em ...???
50
hà nguyên du
VỚI LOẠT THƠ HAIKU
KIỂU VẮT DÒNG TÂN HÌNH THỨC
riêng hai nhà thơ Đỗ Quý Toàn và Luân Hoán
1.
xui đâu rơi xuống đất em hạt lưu
ly anh khan ... muộn
2.
ngó mơ chưa
nhú em ngắt ngang anh héo dây dưa
3.
em cung anh tên rừng đam mê ta truy đuổi bóng chim
4.
tôi thương tôi trên lưng hổ mà ơi!
thơ phun phông tên!!
gene đại dương
51
5. *
hy hữu hy
hữu một lần trên trái đất này đi !!
6.
xa cõi bóp
méo đến chốn vo
tròn sống còn mái dột!
7.
thoắt một vòng thêm sợi trắng cựa một đổi đời sang đêm
8
nhắm lại đầy
nhớ mở ra tràn thương khóc lá lay !
hà nguyên du
52
9.
+ - x -:-
mệnh trời sao thoát cuối cùng toán chia !?
10.
rách tưa đôi
cánh bướm đậu cành khô chạnh ơi! lòng quạnh
11.
trũng hố mắt
đợi thóp đôi má chờ tự do đâu ơi!
12.
sanfancisco
ta vói hụt đóa hồng thơm đời thơ
53
gene đại dương
13.
em mở cửa
sổ ...thiên đàng hiện ra ta quên đất khổ!
14.
ách mới irvine mười năm chịu lửa tay viết tay cày
15.
hứng theo nhạc
rap thơ xuất tinh
thơ ra như dòng thác
16.
điểm hội là
tình thơ tác thơ
họa ngôn ngữ điêu linh!
54
hà nguyên du
17.
trời ngát hoa
xuân lòng chưa hé
nụ nhiễu điều chia phân
18.
bùa linh là
nhẫn ngải thiêng là
kiên qua truông đầy ...( h... o ... a ?? )
19.
giải mã gene chuột
rất giống người ...giải
mã tôi ... tôi giống “gặm nhấm” !!
20.
sử kinh kinh
động sư thầy gào
chống thế lộng phàm phu!
55
gene đại dương
21.
chiêng trống cũ rập
rình đánh dở phèng
la nay ngược điệu ác tà!!
22.*
click vào tên em ... password rộng mở
“ một tòa thiên nhiên ”
23.
em luôn mới lạ
như hành tinh x ...
một đời anh khám phá...
24.
vắt dòng đan
luống nẩy nụ tinh
hoa thơ càng khởi rạng ...
56
hà nguyên du
25.
vô nghĩa vô
thường thiền tâm trụ tính về với yêu thương
26.
động đất cali
động kinh saigòn động tâm người đi !!
27.
loài ếch lên bờ ... bổng hóa ra chim ... hót giọng như mơ!
28.
nấp anh đậy
không vừa nồi em
khi nấu hẳn đà lâu chín!!
57
gene đại dương
29.
ngóng chân trời bóp
dẹp lon bia hồn
chim cá đau lìa thoi thót ?
30.
thế hệ tôi đang
nằm nôi Mẹ bị
đạn! tôi lớn tôi làm lính!
31.
như gần ba mươi năm lúc tôi chết chỉ ba mẹ lo tang!!
32.
khi anh gỏ xin
Chúa chỉ cho thơ ...
vì Chúa bảo anh “ giàu chữ nghĩa ”
hà nguyên du
58
33.
em chõi nhẹ
thôi mà nhói đau
ơi em ...xương sườn anh!
34.
cây trổ hoa ... tôi
ra thơ hoa ngát
hương thơ hàm ...ý nhụy
35.
nhà cao xe bóng
ai hết hoài vọng
về chỗ chôn nhau ??
36.
... buồn ít ngọn bay
từ xưởng máy thương
xám trời khói nóc nhà tranh !!
gene đại dương
59
37.
em tóc mai thấm
mặn mồ hôi bước
lo chạy xây đời con nhỏ !
38.
trăng già ánh nhạt tầng không mây thách đố hoa ngàn lơi lả ...
39.
trăng quê nhà trăng ngọt ca dao gió
đất Mẹ dạt dào tình tự
40.
đắng nỗi oan cay
niềm khiên kham bước ngoặc hỏi mình là ai ??
31 /12 / 02 âm lịch
*5. (trích thơ Tô Thùy Yên)
*22.(Kiều, Nguyễn Du)
* (Tuy bài này không phải thơ THT, chỉ thử vắt dòng và mượn đất để đăng thôi)
hà nguyên du
60
CHIẾC LỌ KHÔNG HOA
mãi nhìn chiếc lọ không hoa bụi bám nghe xót đến tấm thân thiếu hạnh phúc giữa cõi ô trược may
mà chiếc lọ tâm hồn không vắng đóa thi ca ngát hương nhụy ngôn ngữ tình mang mang trên đời oái
oăm bởi nên hư là tính hai mặt của cả đất trời và vạn vật tợ sinh diệt có không của
tự nhiên càn khôn của thế giới thực ảo như hôm nao mình gặp nhau cũng từ đôi môi ban nụ
hôn và từ đôi môi ta trút
hận rồi như chiếc lọ không hoa...
61
gene đại dương
CHÚNG TA LÀM THƠ CHO AI?
gọi là thời hậu hiện đại mà hỏi chúng ta viết cho ai thì biết trả
lời sao?... còn nếu hỏi chúng ta làm thơ cho ai, giống như hỏi hoa nở
cho ai, bởi trời đất sinh ra hoa
thì cũng sinh ra người, sinh ra nhà
thơ hay thi sĩ ; trời đất sinh ra
hoa nghĩa là trời đất sinh ra thơ ( poiesis , poetry ...)
hoa là thơ của đất trời, hay thơ
là hoa của người, người làm ra thơ như trời đất sinh ra hoa; vậy hỏi nhà thơ hay thi sĩ làm thơ cho
ai, khác chi như hỏi hoa nở cho
ai; nếu mọi người công nhận thơ hay văn chương là tinh hoa ngôn ngữ hay nghệ thuật là đồng nghĩa với sáng tạo,
( hiểu sáng tạo là một văn bản mang tính liên văn bản) dù thế nhưng hỏi sáng tạo cho ai thì còn chi sáng
tạo ?... ngược lại đã gọi nghệ thuật phải
hà nguyên du
62
luyện cho được song chức năng * “ ngòi bút cũng như ‘cái búa’ của nhà điêu khắc ”
... phải chăng mục đích câu hỏi này đặt
ra nhắm thử thách lý luận với số
nghệ sĩ được mệnh danh là làm nghệ thuật hay sáng tạo?... hãy lắng ký ức lý thuyết văn học viết thời cổ đại
với Socrates, Plato, Aristotle
và Khổng Tử hay nửa sau thế kỷ
hai mươi có Roland Barthes và Jacques Derrida ...nay qua cách nhìn hậu
hiện đại, với câu hỏi chúng ta làm
thơ cho ai ?...thì có thể ung dung (1) đáp rằng “ chúng ta làm thơ cho độc giả đầu tiên cũng chính là chúng ta ’’ (như hoa nở cho tự nó và thiên nhiên)
63
gene đại dương
... lẽ ra phải lặng thinh với câu hỏi hoa nở cho ai, như câu hỏi chúng ta làm thơ cho ai ; hoa nở mà
hỏi cho ai ? cho ai ? và cho ai ?
... và làm thơ mà hỏi cho ai ?
... nhưng nếu hỏi : viết cho ai đó là
chuyện khác, bởi cùng chung giới sáng tác nhưng với loại hình nghệ thuật khác nhau.
... vì thế câu trả lời dĩ nhiên khác
nhau ; người thì viết cho một số độc
giả, người thì viết cho ‘‘ tầm mong đợi ’’ người viết cho ‘‘ chiếc kệ sách giả định ’’(2)
(1) ,* Theo Văn học Việt Nam từ điểm
nhìn hậu hiện đại của Nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc
(2) Theo bài chuyển ngữ của nhà phê bình Hoàng Ngọc –Tuấn
‘‘Italo Calvino – Chúng ta viết cho ai ? hay chiếc kệ sách giả định’’
hà nguyên du
64
ĐẠI Ý
như đám mía sâu đục hết đốt lá bị ăn trụi từ lũ cào
cào châu chấu rễ úng nước lụt
nhà vườn chỉ có nước khóc ròng như lệ còn đâu nữa do những năm tháng tru di đốt sách diệt
thầy khiến em xa trường rời tuổi hoa tình thơ lâm vào nghịch cảnh sống luôn như muốn chết ngất vì
môi sinh nhiễm ngoại độc tính bàn ghế xô bồ rừng rú lểnh nghểnh dao búa khua ren lóc cóc len
ken hòa cùng nhiễu âm nung mủ trí nhớ bại liệt tư duy khốn
cùng luận cứ thần thánh mất hồn
65
gene đại dương
như hết linh thiêng người khấn mỏi miệng buồn ngóng chân trời tính tuổi dần tàn khóc cười như điên
tên mình muốn quên tức tưởi mồ mã tiếc nuối quá vãng chầu chực bon chen ngậm đắng nuốt hờn chịu
lép chịu nhục thơm râu thơm mũi tâng bốc hạ bệ chạy chọt mánh mung tứ tung tứ tán mua bán
đổi chát cố vị tham quyền tai
nhà ách nước vận đỏ vận đen vinh hèn quan lính phản tỉnh phản
phé kẻ né người vào hốt cào về kho bo bo quyền bính toan tính tẩu tán lấy oán trả oán
66
hà nguyên du
BÀI CA :
CHỖ ĐỨNG CHỖ NẰM
(thử vắt dòng)
lắm lúc trơ cành nhiều
khi lá úa bao phen
giãy giụa mấy đổi co
bung ngàn cuộc lên không
trăm lần xuống vực ai còn ấm ức ai vẫn nôn nao ruột ai cồn cào tâm ai ray rứt
lo ai hết lực xoay
xở trần ai ai mãi
vù quây như chong chóng quạt lo chỗ ngồi mát
chỗ đứng vênh vang ai cứ mơ màng chỗ ngồi chỗ đứng chỗ cho tương xứng chỗ phận không hèn
gene đại dương
67
ai bon ai chen ai giành
ai giựt ai luôn ra sức
lòn để đạp người ai móc ai bươi bôi hèn chuốt ngót
ai biết rành rọt chỗ đứng tương lai ai hiểu hơn ai chỗ đứng vênh vang ai cứ mơ màng chỗ ngồi
chỗ đứng chỗ cho tương xứng chỗ phận không hèn ai bon ai chen ai giành
ai giựt ai luôn ra sức
lòn để đạp người ai móc ai bươi bôi hèn chuốt ngót ai biết rành rọt chỗ đứng tương lai ai hiểu hơn ai
chỗ ngồi ấm cật ai lo
tất bật chỗ đứng chỗ ngồi ai như quên rồi chỗ nằm sau rốt chỗ cất tro cốt
hà nguyên du
68
chỗ tốt sau cùng chỗ không
co bung không giành không giựt không còn câm tức chỗ đứng chỗ ngồi chỗ nói thì thôi
thôi thì thế vậy đừng nói thế đấy đừng bàn thế kia chỗ mộ chỗ bia đi vìa chung lối chỗ nằm sám hối
dù đã ra chi nhân loại
sân si chỗ ngồi chỗ đứng
chỗ tương chỗ xứng chỗ nằm thiên thu âm âm u u
người ngu đã tỏ sáng sáng rõ rõ kẻ khôn nào hay người người ai ai chỗ nằm giống hệt nên lo tranh
chết tranh sống nào hơn!!?? Nov 28/02
69
gene đại dương
EM KHI NAO
MÔI LÊN NÉT HỒNG ?
... rồi cứ tội nghiệp những ao hồ tù đọng, rồi cứ xót xa những dòng thoát
khôn ngăn bờ, rồi cứ thương tâm triệu đôi mắt không cần kính hiển vi, rồi
lại chán chường nhìn triệu siêu vi múa may hoan lạc trên thân mẹ, rồi lại
kinh hoàng với cơn ung thư vô phương cứu chữa, rồi lầm than trong em oan
khiên trong ta, như xiết thêm dây thòng long, như nát tương niềm tin yêu xưa
nay ; vết cắt cưa ta sao không đâm chồi?... đỉnh đớn đau ơi như cao dần
hơn, bước chân ai thôi đi trên ngông cuồng, em khi nao môi lên nét hồng ??
70
hà nguyên du
CHUYỆN CHIẾC NHẪN
VÀ KẺ NHƯ PHẬT TẠI THẾ
chiếc nhẫn đeo vào ngón nhẫn cho người hôn phối mãi không thấy nàng nhẫn mà tác dụng ngược đến bất nhẫn là nàng
chẳng khác chi con ngựa chiến không cương tôi đành lấy nhẫn đeo vào ngón đeo
nhẫn tôi khi sinh con đầu lòng tôi
đặt tên nó là nhẫn dù nó là
gái hay trai biết rằng tôi không thử đeo nhẫn tôi cũng phải nhẫn bởi nhân
tôi đã thành quả nếu tôi dùng luật sắt hay luật bạc cũng chỉ là một tác nhân lơ mơ thì gánh quả nên
đành thôi tôi dùng luật vàng với nàng
là tôi cứ một mực nhẫn nhẫn và ...
nhẫn đúng lời ba đấng khổng chúa phật :
những điều không muốn đừng làm cho người khác ...
gene đại dương
71
HẠ NGUYÊN
riêng nhớ đến nhóm bạn thơ xưa ở Tây Ninh, đã in chung tập “ Trong mùa lá xanh, in 1970 “
không khác chi mùa gặt “ thất thu ”
xe kéo xe chõng gọng ngó trời
mây, tiếng bầy quạ kêu trong ráng hoàng hôn, phân người chẳng còn đâu
mà sợ con bọ hung cả con
gà mắc dây thung cũng trợn mắt ó vì bị cắt tiết, lũ mọt
ớn nhợn phên nứa cột tre, gã
hàng xóm muốn thắt cổ khi không còn xin được chút muối mỗi chiều cọng rơm của loài bò tâm sự
với gió lịch sử nhân văn nhân
ngãi, bia lên cơn sủi tăm bọt
con thằn lằn nhắm hấp dẫn lao nô, ơi dòng sông chiều hôm không thấy hoa tím lục bình, chắc tóc
em thành màn kéo cải lương dùng luôn cả cho các tuồng bi kịch
72
hà nguyên du
thằng tí con anh, con lùn con
chị, đi lượm bọc nylong ngắm ông mặt trời, khách sạn bốn sao nuốt chửng má đào chột ruột đám
lao nhao, chữ ký dưới bản dịch ôi chữ ký dưới bản dịch, vân vân và vân vân, những tấm bản lề hát bài nam ai và tiếng
gõ song lan của lũ đinh ốc
những phiến đá vỡ sôi nham khóc mướt trái núi thốn cả dạ con
đàn bà người thương phế mỏi tay
lăn xe dừng ngắm rác rưởi hỗn mang đan bện, bàn tay ngoắc gọi anh ơi chú ơi với lanh lảnh
tiếng rao tiếng còi, hừng hực nắng trưa chảy mỡ bà già ngồi nướng bắp bán dạo, anh xích lô ngủ
73
gene đại dương
khò dưới bóng cây bên thằng bán vé số nằm ngoẽo, con gì nữa
còn gì nữa sao không nghe thứ nhạc hùng? cứ eo éo bên tai
lồ lộ trước mắt giọng sang giàu bản đỏ, cớ chi mà cứ ùn
ùn đổ về phố như nước chảy xuống dốc, cớ chi mà bán tháo
bán đổ người như món hàng ế
ẩm, voi hốt hoảng lá cỏ luôn
xót dạ với bầy nai khóc suối
thương trăng, em lũng đoạn cơn mơ
cùng lạm phát đến ước muốn sa
mạc sa mạc khống chế chuyên chế
cát bỏng, Thượng đế đang xem tuồng bi hài kịch nhân loại buổi hạ nguyên???
74
hà nguyên du
MỞ
1.
cứ dùng món cũ nhàm đến độ tưởng như gậm nhấm mãi khúc xương mà nghe ngon vì cái ảo
giác quá khứ tự kỷ ám thị biết chi mỹ
vị cao lương xứ người khi xứ ta sẵn khối
nguyên liệu bản địa trân quí chỉ cần biết sáng chế biến là sẽ dọn
ra mâm đại tiệc thết
đãi kẻ tao nhân mặc
khách cùng khắp càn khôn đang thu nhỏ thành làng
thế giới nhân loại nối
mạch thông thương trên mười
75
gene đại dương
2.
đầu ngón tay tuyệt vời xóa mặc cảm tự ti
nhược tiểu với ao hồ sông rạch để nhập cùng biển cả mênh mông trong tầm vóc hành tinh văn
mình đang đi trên đường nhân văn khoa học là
tất yếu mở rộng và
hội nhập để thành đạt
minh sáng giá không ngại chi hướng bảo tồn hay đường phát huy chi mỹ mạnh chân bước phía mặt trời mọc vẫy tay chào mừng phương đông nở nụ cười phương tây bình đẳng
76
hà nguyên du
3.
dưới ánh sáng Thượng đế rồi sẽ không thấy tôn
sùng trích dẫn ngoại danh xem như thần tượng mở lối đưa đường tin cậy
việc giữ bản sắc xác
hồn mỗi riêng là đương nhiên không cần chi phải nhắc xem như một
bản năng tự vệ hay
bẩm sinh sang lọc khác
chi cơ thể ắt có
tuyến phòng kháng viêm nhiễm tất nhiên chỉ là tương
đối đòi hỏi thông minh
linh hoạt khi luôn biết
mình đang đi trên đường
77
gene đại dương
DÒNG CẢM THƠ
ĐÁNH TAN BỜ ALPHABET
C/ EM MƯA TRÊN TA
em yêu ta ơi em là chim
én báo xuân vui và rồi chim
én bay đi cho hè sang ve
e a ru lòng tương tư không
êm đềm cho tim lưu ly xin
em mưa trên ta vườn khô như
em gieo hồng ân trong nhau không e dè chi nên tin yêu hơn
M/ MƠ
mơ bửa ăn có thêm chút rau và
miếng bột ngọt cho con bớt lòi xương mông bớt lộ con mắt đời bác nông vẫn mòn mỏi không thấy chi ngày hai buổi mang trên vai như ách trâu cày và
mụ vợ buôn mủng bán thúng cứ mải miết với nắng gió rách tơi áo đầy mảnh vá lạnh buốt đông về tội chi
78
hà nguyên du
mà thê lương oan khiên kẻ bị khinh miệt bần hèn nhưng ơi hắn chính là một cơ phận cần có trong một bộ máy xã hội một bộ máy cổ lỗ ... mong vứt đi để có cơ hội thay
một cái máy mới vận hành tối tân ...
N/ NGẬM NGÙI ĐÁY VỰC EM
nghiêng đầu trên vai em tóc nàng thơm quyện trán chợt nặng lòng chưa yên qua nỗi nhà thống nạn ta
như đá ưu phiền lăn
ngậm ngùi đáy vực em nằm ru căn duyên tháng năm tàn khát vọng trên nao ta thảo nguyên còn nghe mưa thoáng mỏng ??
c, m & n là những trích đoạn trong bài thơ dài mang tên chung như trên
79
gene đại dương
MỘT THỜI XANH CÂY MỘT ĐỜI LÁ VÀNG
một thời cây xanh nhiều cơn mưa xanh nhiều cơn mưa xanh tôi xanh cây tôi cây tôi
xanh do tình em mưa xanh
do tình em mưa xanh tôi
xanh lá cành ... một thời cây xanh nên mưa xanh xanh và
từ cây không xanh nắng cháy vây quanh nắng cháy vây quanh khô héo cây cành!! là thời ...
lá vàng rơi lá vàng rơi !!!
một thời xanh cây một đời
lá vàng... một thời mưa xanh ...
em rơi trên tôi em rơi
trên tôi thiên đàng tình người
tình người xanh cây tình người
lá vàng ...một thời xanh cây ...
một đời lá vàng một đời
lá vàng ... là em nơi đâu !!??
em bỏ rơi tôi tôi rơi
lá vàng!!! lá vàng lá vàng
một đời hoang mang hoang mang!!!
80
hà nguyên du
gene đại dương
phụ bản 4 Lê Thánh Thư
81
THỬ LỬA Ở GLIDEWELL VÀ BIOTEMP
a.
... tiếp tục thử lửa ở glidewell thêm quen độ nóng chảy nên hạt lóng lánh... mớ cảm xúc ngây ngất ứa tràn như ngòi bút máy bơm mực tím thời thơ
đi học, cái không gian thu hẹp sao rộng lắm điều đời sống?... cũng đủ hoa
cỏ bạc vàng như các cõi ; hiểu không em cái tự thắng mình để làm gì
chứ ?... làm gì làm gì chẳng cần biết làm gì chỉ cần biết sao các loại
xe đều phải có một cái thắng cho
b.
chắc chắc ngon lành đúng nguyên tắc luật lệ, kẻo không ai mà dám chạy dù phải chỉ nhít một chút cũng rước họa vào thân ; anh Hà nói thế sao mỗi ngày anh C cọ quẹt em thậm chí đụng em ầm ầm đó có
82
hà nguyên du
sao đâu?... à! thì ra qua so sánh
này hẳn ra lẽ, cái xe Người như
thế thì xài luật rừng phải không?... chứ nếu xe Thật thì chỉ quẹt nhẹ cũng
có bảo hiểm lo từ a đến z
c.
... lại tiếp tục thử lửa ở biotemp
nén cứng cái xưa vào một góc nghe trầm uất, hơi thở mỗi lúc như tắt nghẽn, bởi âm nhiễu cứ rỉ rả hú
hé, bởi va chạm với những thứ văn hóa ba chỉ, bởi những nhồi nhét quỷ ma của triết thuyết sống là chiến đấu
và lao động ; nên cảnh chiến đấu từ cây kim sợi chỉ, chiến đấu từ những thứ hèn mọn nhất mà không có tự điển nào giải thích ; đáng sợ đáng sợ cho thế hệ tiếp tiếp theo của hấp
và tẩy, hấp và tẩy!!!... tôi là thế
hệ bị tẩy, bị tẩy từ các trại
tập trung, bị tẩy từ các nhà tù ...!!!
83
gene đại dương
TÂN HÌNH THỨC
VÀ BIỂU Ý PARABOLIC
sắc huyền
hỏi
ngã
trồng trên đất lạ , nghe ơ
â ă
và ~
/ ?
`
cấy
tận miền
xa
` / ? ~ cũng
kết quả
cũng
ă â ê a chiều
tà nắng sớm , ngày như ...
... chong chóng, u ư ô i, giống nòi thiên di
/ ` ? ~ cày
cuốc mệt lả / ~
đơm ? ` em mặn muối
hoa duyên, anh nồng gừng nợ
hà nguyên du
84
TRĂNG MƯỜI SÁU TRĂNG SOI CỎ NON
1.
nhỡ lạm cá tính vẫn
hơn nhũng cá ươn ... nên
lo chút lương xem thường mớ óc
2.
nhợn lũ ngu bám lấy
neo ... ảo tưởng con tàu đang chạy cứ hô bô lô ba la
3.
sợ mây chó vẽ hình
cẩu ... thả nổi loạn ... ly tán gia ... bại sản ... hậu
4.
trái tim kẻ ăn trái
cấm bị trái oan đau nỗi
trái khoáy như trái chín rụng
5.
thơ thiếu máu thơ không về tim thơ đi mênh mang gặp hồng cầu em
gene đại dương
85
6.
vào vườn thưởng hoa vào trang lấy ý vào em
lập chí vào đời tu thân
7.
cõi không cõi mông cõi
lòng cõi quạnh cõi tà
lộng chánh sao tránh cõi không ?
8.
con đường anh đương còn là đường con nên em trành tròn anh tay ấn non !!
9.
tạo hình ghi bóng tương lai anh mộng hiện tại em mơ xây đời thơ ...
10.
trăng mười sáu trăng soi cỏ non lung linh đồi hồng lấp lánh suối khe !!
86
hà nguyên du
gene đại dương
ĐỌC CÁC TÁC PHẨM THƠ TÂN HÌNH THỨC
Các nhà thơ khi đến với thơ Tân hình thức có thể đã có cùng một mục đích. Đó là :
- Nói lên một cách có ý nghĩa các sự việc diễn ra trong một thế giới rộng lớn hơn.
- Diễn đạt qua mọi hình thức nghệ thuật khác nhau, kết hợp được giữa thơ truyền thống và thơ hiện đại.
- Dùng ngôn ngữ đời thường mang không khí truyện kể đến người đọc.
- Áp dụng Thơ không vần và Hiệu ứng cánh bướm qua các biểu tượng và chủ đề vừa thâu tóm sự đời vừa mở ra một sự đời mới.
Như vậy thơ Tân hình thức diễn tả tự nhiên, ngôn ngữ không bị ức chế hoặc vụng về lúng túng. Bút pháp chỉ định một thái độ của người làm văn chương trước cuộc đời. Do đó văn chương phải được dựng xây, phát triển trong tương giao gắn bó thiết tha đến toàn bộ đời sống.
87
Người làm thơ trước tác phẩm thi ca của mình cũng không thể ở trong một cảnh ngộ tách rời với mọi người và công trình sáng tạo của nhà thơ thật ra là một thiên tính đến từ mọi người. Trong khía cạnh ấy, thơ bao giờ cũng nói lên một ý nghĩa nào đó và sẽ được tác thành trọn vẹn hơn bởi người thưởng ngoạn qua những ý nghĩa được bao hàm. Thơ Tân hình thức trở về với ngôn ngữ bình , xử dụng âm điệu nói tự nhiên sẽ mang lại một ngôn ngữ thơ đặc biệt tiếp cận với người đọc.
Và khi xử dụng các thể 5,7 hoặc 8 chữ là một khái niệm hoàn toàn mang tính mỹ cảm hay là sự đồng nhất giữa ý tưởng và hình thức sẽ tiếp tục thúc đẩy các nhà thơ trên con đường sáng tạo để trở về với đời sống con người mà hơn bao giờ hết với thế kỷ 21 tràn đầy biến động, từ khủng bố qua bệnh tật, từ chiến tranh hủy diệt đến phân tán ý thức hệ, từ nghèo đói đến thiên tai, từ bạo động đến suy thoái gia đình đang đẩy thế giới vào những xáo động ghê gớm chi phối toàn bộ đời sống của mọi người.
hà nguyên du
88
Một quan niệm như vậy làm xuất hiện một nhãn quan mới để diễn dịch những ý nghĩa mới. Các nhà thơ tự chọn cho mình một ý nghĩa (như Diễn Đàn Thi Giới Chống Chiến Tranh /
www.thigioichongchientranh.org).
Và đây cũng là thời điểm cho các nhà thơ với những đặc điểm của thơ Tân hình thức - một hình thái hoạt động tinh thần tích cực - để khai mở những ý nghĩa,
đi tìm các thuộc tính của xã hội. Nói rằng thơ Tân hình thức có đặc điểm là vì khi trở về với ngôn ngữ nói thông thường là một cách nhìn nhận xã hội như một biểu lộ đời và người.
Do đó mỗi người phải chuẩn bị cho mình hai con đường: từ ngôn ngữ đến đời sống và từ đời sống trở về ngôn ngữ. Dẫu cho ngôn ngữ có thể là ngưỡng cửa của im lặng vì ngôn ngữ không bao giờ nói hết. Tuy nhiên giá trị của ngôn ngữ là thiết lập một phạm trù ý nghĩa đưa đến những hoạt động của đời sống xã hội, diễn tả và xây dựng như là một tập hợp những hoàn cảnh cá nhân và tập thể trong ngôn ngữ.
gene đại dương
89
Kể từ mùa xuân năm 2000, lần đầu tiên khái niệm về thơ Tân hình thức được đề cập đến trên tạp chí Thơ đã đánh dấu một khúc ngoặc trong nền thi ca Việt. Và cho đến nay thơ Tân hình thức đã trở thành một dòng thơ như một tác động nhằm đưa con người trở về đời sống hiện thực vừa dung hòa những âm vang của nền thơ cổ điển và những khát vọng về một nền thơ hiện đại nhằm xoay chuyển và biến đổi những giá trị được sáng tạo theo một nhịp chuyển động mới.
Những sáng tác mới về thơ Tân hình thức được đông đảo các nhà thơ trình bày thường xuất hiện trên tạp chí Thơ (mỗi năm 2 số, xuất bản tại Hoa Kỳ). Đây là giai đoạn khởi đầu với những nhà thơ nổi tiếng trong sinh hoạt văn chương và có nhiều kinh nghiệm trong nhiều thể thơ khác nhau.
Đến với thơ Tân hình thức như một thử thách bản thân về sự tìm kiếm những giá trị mới. Họ đã cho xuất bản những tác phẩm thơ Tân hình thức và cũng đang chờ đợi sự đóng góp từ phía độc giả.
Xin được giới thiệu 3 tác phẩm sau đây :
hà nguyên du
90
Gene Đại Dương của Hà nguyên Du
Năm 2001, nhà thơ Hà Nguyên Du cho xuất bản tập thơ Anh Biết, Em Yêu Dấu. Ông được các nhà phê bình đánh giá như một nhà thơ có khuynh hướng cách tân, muốn làm mới thi ca. Cách tân là một ý thức cải hóa mà nghệ thuật phát biểu luôn hướng về thực tiễn xã hội để thể nghiệm các giá trị của mình.
Ý thức này báo hiệu cơn khủng hoảng của quy luật xã hội và mở ra những triển vọng về những giá trị mới. Nó bày tỏ rằng đang có một viễn tượng giá trị khác.
Đọc tập thơ Anh biết, em yêu dấu bao gồm nhiều bài thơ được viết từ nhiều thể loại, thật ra rất khó nắm được khuynh hướng sáng tác của tác giả. Ông có những bài thơ mang âm hưởng của thời kỳ Thơ Mới với vần điệu và tâm tình lãng mạn của tình yêu như bài Em có về ta :
Hãy hót vườn ta chim xanh nhỏ Số kiếp tang bồng vườn cũng khô Tình như lá uá rơi đầy ngỏ
Em có như mưa giọt xuống mồ...
Có thể thấy ông bị ảnh hưởng qua nhà thơ Đinh Hùng
gene đại dương
91
Mái tóc thương xuân gió chải hờ Bên em trời đất bỗng hoang vu Bước chân in dấu buồn nguyên thủy Nỗi nhớ xanh màu núi cổ sơ... (Hình tượng xuân xưa)
Đến những bài thơ phá thể từ lục bát qua tự do, 5 chữ, 7 chữ đều bị ông xáo trộn. Mọi trật tự đều bao hàm bạo động. Đó là quy luật của lịch sử. Bạo động trong văn chương là một trách nhiệm lý thuyết, căn cứ trên những giá trị tinh thần.
Ý hướng cách tân là luôn luôn mang khát vọng nền tảng đồng thời vượt trên những khát vọng đó khi thực hiện. Ông đẩy thơ lục bát vào hình thức thơ xuôi :
1.
qua sông nhớ những nhịp cầu
qua truông còn thấm nỗi đau nghiệt đời, qua đêm càng quý mặt trời,
qua nhân gian thấy tình ngườI nổi nênh,
qua đâu mà chẳng qua em ?
qua muôn thách đố qua phiền lụy vây, qua ai qua chùm vạ lây,
qua non nước khốn qua đày khắc lao, qua sông nhớ những nhịp cầu,
qua sông qua với tầm dâu ngặt nghèo...
( Ca dao tôi )
hà nguyên du
92
Đây cũng chỉ là những biến dạng hình thức như một nổ lực tinh thần từ đó nghệ thuật hướng đến. Bên cạnh những bài thơ lãng mạn cổ điển, ông cũng đẩy thơ vào thế giới trừu tượng vượt qua bình diện cảm quan:
1.
thông điệp mây đen lờI xám ngắt
ngón tay chớp bể
bàn chân mưa nguồn mặt nạ khua reng
cầu chứng mà mắt thức tỉnh hết khái niệm hẳn là dòng sông
luôn đầy ngư phủ...
(Thông điệp mây đen)
Nhưng chính trong thế giới trừu tượng này, đặt ra một sự đương đầu bất tận giữa những danh từ đưa đến sự dằn co, tranh chấp và có thể đến cả sự lạm dụng danh từ gây nên trường phái chính thống.
Nhà thơ Hà Nguyên Du do dự giữa một bên là cái đẹp, cái khêu gợi cảm quan, một bên là sự bất an của ngôn ngữ do những ngộ nhận gây ra. Cái đẹp là đời sống ban đầu của Cái đẹp là đời sống ban đầu của tác phẩm tác động đến người thưởng ngoạn bằng cảm tính chỉ có giá trị đối với những đối tượng đi tìm nó
gene đại dương
93
Còn ngôn ngữ bất an đặt vấn đề về mối tương quan giữa ngôn ngữ và đời sống xã hội nếu hiểu rằng cuộc sống con người được cảm thông tốt đẹp thì ngôn ngữ là cơ cấu tác thành sự kiện đó.Và cũng trong nổ lực tìm tòi sáng tạo, ông đã mang đến cho độc giả tập thơ Tân hình thức, tựa đề:
Gene Đại Dương.
Trở về với ngôn ngữ nói thông thường, mang không khí truyện kể, dùng lại thể thơ 5,7 hoặc 8 chữ bám vào đời sống hiện thực, diễn tả hoàn toàn tự nhiên. Đó là những đặc tính tìm thấy trong Gene đại dương :
em yêu ta ơi em là chim
én báo xuân vui và rồi chim
én bay đi cho hè sang ve
e a ru lòng tương tư không
êm đềm cho tim lưu ly xin
em mưa trên ta vườn khô như em gieo hồng ân trong nhau không e dè chi nên tin yêu hơn (em mưa trên ta)
94
hà nguyên du
Một bài thơ khác:
mơ bữa ăn có thêm chút rau và
miếng bột ngọt cho con bớt lòi xương mông bớt lộ con mắt đời bác nông vẫn mòn mỏi không thấy chi ngày hai buổi mang trên vai như ách trâu cày và
mụ vợ buôn mủng bán thúng cứ mải miết với nắng gió rách tơi áo đầy mảnh vá lạnh buốt đông về tội chi mà thê lương oan khiên kẻ bị khinh
miệt bần hèn nhưng ơi hắn chính là một cơ phận cần có trong một bộ máy xã hội một bộ máy cỗ lỗ
mong vứt đi để có cơ hôi thay
một cái máy mới vận hành tối tân...
(mơ)
Người đọc có thể hơi ngỡ ngàng trước một bài thơ như vậy. Bởi vì thơ Tân hình thức đã chuyển từ âm vang của chữ sang cú pháp. Đọc có thể như đọc truyện. Kỷ thuật lặp lại được xử dụng như một yếu tố thay thế vần. Phản hồi và trùng lặp sẽ mở rộng bài thơ như những làn sóng lan. Mỗi lần lặp lại có thể chuyển qua một ý tưởng mới ảnh hưởng bởi lý thuyết Hỗn Mang(Chaos):
gene đại dương
95
từng hồi từng hồi rền
vang nhịp điệu lúc bi
lúc hùng, nhịp điệu theo bước lập lòe của những ánh đuốc, những ánh đuốc làm mẫu tiên phong và
cứ từng hồi và cứ
lập lòe cứ hết thế
hệ này sang đến thế hệ khác, vẫn một điều
thương tâm nhất vẫn là những tàn lụi của ngọn nến, những ngọn nến tàn lụi bởi những tiếng kèn
bởi lập lòe của bao
ánh đuốc, những ánh đuốc soi dẫn đến những ánh đuốc tìm kiếm tông tích như một đáp số của
các bài toán, dù kèn
96
hà nguyên du
thúc quân hay kèn truy điệu dù đuốc soi dẫn hay đuốc truy tích dù nến sinh nhật nến liên hoan nến tưởng niệm sau cùng vẫn là kèn vẫn là đuốc vẫn là
nến gặp nhau trong ngày ... một ngày tiễn đưa nhau!!
(kèn, đuốc và nến)
Thơ Tân hình thức vẫn đang trong thời kỳ thử ng- hiệm. Học hỏi từ nền thơ hiện đại của Mỹ mà phong trào thơ Tân hình thức (New Formalism) đang là chuyển động chính ảnh hưởng đến cả nền thi ca thế giới trong nửa thế kỷ nay.
Trở về với thơ Việt, sau một thời gian dài gần 100 năm của thơ Tự Do, đây cũng là cơ hội để chúng ta học hỏi thêm không những về sự cần thiết phải thay đổi kỷ thuật mà thơ còn chuyển tải một nội dung phù hợp với thời đại chúng ta đang sống trong những chiều hướng có ý nghĩa.
gene đại dương
97
phụ bản 5 etcetera
hà nguyên du
98
gene đại dương
THƠ TÂN HÌNH THỨC VÀ HÀNGUYÊNDU
Thơ Tân Hình Thức là một cánh cửa lớn, nơi bất kỳ ai cũng có thể vào được. Nơi đây, không cần gieo vần, không cần chữ nghĩa cầu kỳ, không cần bất kỳ khả năng đặc biệt nào cả về ngôn ngữ. Chỉ cần có tâm hồn thơ – đây là điều duy nhất cần có của thơ Tân Hình Thức.
Bạn chỉ cần đưa tay chụp lấy một mảnh của đời sống chung quanh, đưa lên thành chữ viết. Đó là thơ Tân Hình Thức. Không cần mài giũa gì hết. Bởi vì ngay khi mài giũa cho kết vần, xuôi vận, thì tức khắc nó không còn là mảnh đời sống bạn mới đưa lên trang giấy, và như thế cũng không còn là Thơ Tân Hình Thức.
Cho nên, thơ này là đời thật, và tự thân Thơ Tân Hình Thức đã mang tính phần mảnh, rời rạc, hư vỡ... vì mắt bạn và tay bạn chỉ có thể chụp được đời sống trong những mảng phần mảnh, những chút xíu rời rạc, những gì rất là hư vỡ.
99
Đó là lý do vì sao Thơ Tân Hình Thức tự thân đã có tính vắt dòng, có vẻ như trật nhịp... như kiểu nhiều người phê bình.
Cũng hệt như, khi bạn vẽ chân dung của một người lên một tấm kính, và rồi bạn đập vỡ tấm kính thành nhiều mảnh, và sau đó bạn ráp lại các mảnh kính vỡ đó.Tấm tra- nh chân dung trên kính đó đúng là tranh cũ, nhưng cũng rất là mới tinh khôi bởi vì nó hiển lộ thêm các lằn rạn vỡ... Nó lại đời thật hơn tấm kính nguyên vẹn.
Chính cái phần mảnh, cái rời rạc, cái hư vỡ mới là đời sống thật... bởi vì bạn không cách nào chụp bắt được cái toàn bộ, cái toàn thể, cái nguyên vẹn của đời sống - bởi vì cuộc đời có nguyên vẹn thế đâu.
Bởi vì Thơ Tân Hình Thức không đòi hỏi một kỹ xảo về chữ nghĩa, nên thể thơ này trong các năm gần đây đã trở thành cánh cửa lớn trong thi ca Hoa Kỳ. Nơi đây, trên nguyên tắc, ai vào cũng được. Bởi vì bất kỳ ai chụp được các mảnh đời sống, và ném lên giấy, cũng đều trở thành Thơ Tân Hình Thức.
hà nguyên du
100
Nhưng không phải thơ người này cũng giống như thơ người kia. Cá tính hiển lộ ra, từng góc cạnh cuộc đời được chụp bắt, và sức thuyết phục của từng bài thơ cũng khác nhau. Có thơ hay, có thơ dở, cho dù đây là cánh cửa lớn đón nhận tất cả mọi người.
Về mặt xã hội, ảnh hưởng Thơ Tân Hình Thức mang tính bao dung cực kỳ to lớn. Vì như thế, bất kỳ ai viết chữ được cũng đều có thể trở thành nhà thơ Tân Hình Thức. Có nghĩa là, tất cả những gì trong ngôn ngữ loài người đều trở thành thơ.
Và bất kỳ ai cũng đều trở thành nhà thơ, dù là người già hay trẻ em, dù là một triết gia đại trí thức hay các bà đọc báo lõm bõm ngoài chợ...và khi bạn đi ra phố, bạn sẽ nhìn thấy quanh mình ai cũng là nhà thơ. Không có gì tách rời khỏi thơ nữa, dù là vuông gạch góc phố, hay mảng tường loang lở đầu đường.
gene đại dương
101
Cuộc đời này tự thân sẽ trở thành Tịnh Độ, nói theo nhà Phật, hay trở thành Thiên Đường, nói theo Ky Tô Giáo. Chỉ vì, bất kỳ ai cũng đã trở thành nhà thơ, và bất kỳ lời nào cũng trở thành thơ. Chỉ cần bạn chịu khó nhìn vào cuộc đời, chụp lấy vài khoảnh khắc trong đó và đưa vào giấy mực.
Thơ Tân Hình Thức dễ thật như vậy đó. Nhưng có lẽ cũng thật là khó, khi bạn nhìn và viết bằng đôi mắt và tấm lòng đơn sơ của bạn, chứ không còn nhìn và viết theo lời dạy của vị thầy Việt Văn thời trung học.
Nghĩa là, bạn hãy đến với cuộc đời thật trần trụi, mà hãy ném bỏ hết mọi khuôn ép lục bát hay thất ngôn hay gì gì nữa... Có thể rằng, chính các thể thơ đó đã rất là cần thiết để rồi chuẩn bị cho một thể thơ cánh cửa lớn ngày hôm nay.
hà nguyên du
102
Có phải, chính những cái vần điệu đã chuẩn bị cho bước nhảy không cần vần điệu, chính những cái phức tạp đã chuẩn bị cho cái đơn sơ? Cũng như bên võ học, vô chiêu là cái khó học nhất, mặc dù vô chiêu lúc nào cũng là cánh cửa lớn, mà ai cũng sở hữu sẵn.
Nhà thơ Hà Nguyên Du là một trong vài người đầu tiên của Thơ Tân Hình Thức. Anh đến bằng tấm lòng không chỉ với trở về chữ nghĩa nguyên sơ, mà còn bằng đôi mắt thơ ngây nhìn cuộc đời. Anh đang đẩy những cánh cửa lớn ra cho cuộc đời. Anh đang mời bạn hãy viết cho nhau, và hãy đọc cho nhau. Những chữ rất nguyên sơ, cho một cuộc đời rất tinh khôi.
Thơ Tân Hình Thức là cuộc cách mạng rất là nhân bản. Nó đã biến mọi thứ trên đời này thành thơ, biến mọi người thành nhà thơ. Và rồi, nó sẽ cứu được cả thế giới này thoát khỏi cái ác.
gene đại dương
103
hà nguyên du
tựa khế iêm 5
phụ bản 1 nguyễn đình thuần 8
THƠ 9
thơ tân hình thức hay khúc phượng cầu hoàng 10 gene đại dương 14
em hiện về tôi lai láng thơ 17
lên non 19
chúng ta mất hết chỉ còn nhau 20
tên giang hồ vặt 23
lạnh trắng 26
phụ bản 2 cao bá minh 29
every poem is an epitaph * 30
kèn, đuốc và nến 34
anh biết, em yêu dấu (2) 36
phụ bản 3 hà nguyên du qua phan diên 44
chân dung bước dự phóng 45
đời sóng 46
phải thế không em 48
với loạt thơ haiku kiểu vắt dòng tân hình thức 51
104
chiếc lọ không hoa 61
chúng ta làm thơ cho ai? 62
đại ý 65
bài ca chỗ đứng chỗ nằm 67
em khi nao môi lên nét hồng 70
chuyện chiếc nhẫn và kẻ như Phật tại thế 71 hạ nguyên 72
mở 75
dòng cảm thơ đánh tan bờ alphabet 78
một thời xanh cây một đời lá vàng 80
phụ bản 4 lê thánh thư 81
thử lửa ở glidewell và biotemp 82
tân hình thức và biểu ý parabolic 84
trăng mười sáu trăng soi cỏ non 85
bạt nguyễn lương ba 87
phụ bản 5 etcetera 98
bạt phan tấn hải 99
mục lục 104
105
gene đại dương
Trân trọng giới thiệu:
NHÀ XUẤT BẢN VĂN HỌC MỚI
Nhận in tất cả sáng tác phẩm
Văn Học Nghệ Thuật.
Đăng bán và phát hành toàn cầu trên Amazon Giá cả ủng hộ Văn Nghệ Sĩ
Liên lạc: Hà Nguyên Du
vanhocmoi68@gmail.com
hanguyendu@gmail.com
gene đại dương
Nếu quí độc giả muốn có tập thơ mới nhất là :
Vầng Thơ Trên Đóa Quỳ Vàng
của Hà Nguyên Du, xin tìm mua trên Amazon.com. Và nếu chưa có những tập đã xuất bản trước như Lối Khác,
Anh Biết Em Yêu Dấu,
Gene Đại Dương,
45 Bài Ca Tân Cổ Giao Duyên...
Xin quí vị liện lạc với tác giả qua phone :
Email: hanguyendu@gmail.com
hà nguyên du