thơ tân hình thức và hà nguyên du - phan tấn hải
TH Ơ T Â N H Ì N H T H Ứ C
V À H À N G U Y Ê N D U
Phan Tấn Hải
oOo
Thơ Tân Hình Thức là một cánh cửa lớn, nơi bất kỳ ai cũng có thể vào được. Nơi đây, không cần gieo vần,
không cần chữ nghĩa cầu kỳ, không cần bất kỳ khả năng đặc biệt nào cả về ngôn ngữ. Chỉ cần có tâm hồn thơ
– đây là điều duy nhất cần có của thơ Tân Hình Thức. Bạn chỉ cần đưa tay chụp lấy một mảnh của đời sống
chung quanh, đưa lên thành chữ viết. Đó là thơ Tân Hình Thức. Không cần mài giũa gì hết. Bởi vì ngay khi mài giũa cho kết vần, xuôi vận, thì tức khắc nó không còn là mảnh đời sống bạn mới đưa lên trang giấy, và như thế cũng không còn là Thơ Tân Hình Thức. Cho nên, thơ này là đời thật, và tự thân Thơ Tân Hình Thức đã mang tính phần mảnh, rời rạc, hư vỡ... vì mắt bạn và tay bạn chỉ có thể chụp được đời sống trong
những mảng phần mảnh, những chút xíu rời rạc, những gì rất là hư vỡ.
Đó là lý do vì sao Thơ Tân Hình Thức tự thân đã có tính vắt dòng, có vẻ như trật nhịp... như kiểu nhiều người phê bình. Cũng hệt như, khi bạn vẽ chân dung của một người lên một tấm kính, và rồi bạn đập vỡ tấm kính thành nhiều mảnh, và sau đó bạn ráp lại các mảnh kính vỡ đó.Tấm tranh chân dung trên kính đó đúng là tranh cũ, nhưng cũng rất là mới tinh khôi bởi vì nó hiển lộ thêm các lằn rạn vỡ...
Nó lại đời thật hơn tấm kính nguyên vẹn.
Chính cái phần mảnh, cái rời rạc, cái hư vỡ mới là đời
sống thật... bởi vì bạn không cách nào chụp bắt được cái
toàn bộ, cái toàn thể, cái nguyên vẹn của đời sống - bởi vì
cuộc đời có nguyên vẹn thế đâu.
Bởi vì Thơ Tân Hình Thức không đòi hỏi một kỹ xảo về
chữ nghĩa, nên thể thơ này trong các năm gần đây đã
trở thành cánh cửa lớn trong thi ca Hoa Kỳ. Nơi đây, trên
nguyên tắc, ai vào cũng được. Bởi vì bất kỳ ai chụp được
các mảnh đời sống, và ném lên giấy, cũng đều trở thành
Thơ Tân Hình Thức.
gene đại dương
Nhưng không phải thơ người này cũng giống như thơ
người kia. Cá tính hiển lộ ra, từng góc cạnh cuộc đời
được chụp bắt, và sức thuyết phục của từng bài thơ cũng
khác nhau. Có thơ hay, có thơ dở, cho dù đây là cánh cửa
lớn đón nhận tất cả mọi người.
Về mặt xã hội, ảnh hưởng Thơ Tân Hình Thức mang
tính bao dung cực kỳ to lớn. Vì như thế, bất kỳ ai viết chữ
được cũng đều có thể trở thành nhà thơ Tân Hình Thức.
Có nghĩa là, tất cả những gì trong ngôn ngữ loài người
đều trở thành thơ.
Và bất kỳ ai cũng đều trở thành nhà thơ, dù là người già
hay trẻ em, dù là một triết gia đại trí thức hay các bà đọc
báo lõm bõm ngoài chợ...và khi bạn đi ra phố, bạn sẽ nhìn
thấy quanh mình ai cũng là nhà thơ. Không có gì tách rời
khỏi thơ nữa, dù là vuông gạch góc phố, hay mảng tường
loang lở đầu đường.
hà nguyên du
Cuộc đời này tự thân sẽ trở thành Tịnh Độ, nói theo nhà
Phật, hay trở thành Thiên Đường, nói theo Ky Tô Giáo.
Chỉ vì, bất kỳ ai cũng đã trở thành nhà thơ, và bất kỳ lời
nào cũng trở thành thơ. Chỉ cần bạn chịu khó nhìn vào
cuộc đời, chụp lấy vài khoảnh khắc trong đó và đưa vào
giấy mực.
Thơ Tân Hình Thức dễ thật như vậy đó. Nhưng có lẽ
cũng thật là khó, khi bạn nhìn và viết bằng đôi mắt và tấm
lòng đơn sơ của bạn, chứ không còn nhìn và viết theo lời
dạy của vị thầy Việt Văn thời trung học.
Nghĩa là, bạn hãy đến với cuộc đời thật trần trụi, mà hãy
ném bỏ hết mọi khuôn ép lục bát hay thất ngôn hay gì gì
nữa... Có thể rằng, chính các thể thơ đó đã rất là cần thiết
để rồi chuẩn bị cho một thể thơ cánh cửa lớn ngày hôm
nay.
Có phải, chính những cái vần điệu đã chuẩn bị cho bước
nhảy không cần vần điệu, chính những cái phức tạp đã
chuẩn bị cho cái đơn sơ? Cũng như bên võ học, vô chiêu
là cái khó học nhất, mặc dù vô chiêu lúc nào cũng là cánh
cửa lớn, mà ai cũng sở hữu sặn
Nhà thơ Hà Nguyên Du là một trong vài người đầu tiên
của Thơ Tân Hình Thức. Anh đến bằng tấm lòng không chỉ
với trở về chữ nghĩa nguyên sơ, mà còn bằng đôi mắt thơ
ngây nhìn cuộc đời. Anh đang đẩy những cánh cửa lớn ra
cho cuộc đời. Anh đang mời bạn hãy viết cho nhau, và hãy
đọc cho nhau. Những chữ rất nguyên sơ, cho một cuộc đời
rất tinh khôi.
Thơ Tân Hình Thức là cuộc cách mạng rất là nhân bản.
Nó đã biến mọi thứ trên đời này thành thơ, biến mọi người
thành nhà thơ. Và rồi, nó sẽ cứu được cả thế giới này
thoát khỏi cái ác.
Phan Tấn Hải