hué xa nhó gàn buòn

Néu mai ai ve Hué
Qua Quóc Học Dòng Khánh
Truòng Tièn nghẻ áo tráng
Nghien nón lá qua càu
*
Tan truong tieng trong duc
Ron rang san truong vang
Non Hue che toc huyen
Vanh non mat ngọc liéc
*
Áo trang ngay tho ve
Trang dai dáng hòn nhien
Mua tren cay Thàu Dau
Thuong ai lòng thỏn thúc
*
Mai mót ghé Dong Ba
Mua phùn dàu mái rạ
Ben nó mo Thuạn Long?
Lói xua hòn thu thảo
*
Gió Nòm rục lủa Ha
Thu ruọng bén Van Lau
On Me buon vat va
Con chau chù luu vong
*
Bò ni qua bén nó
Tả Ngạn vè Hũu Ngạn
Da diét buòn tran tro
Áo tím chù noi mo?
*
Nước tràn Dập Dá chưa?
Chọ Cóng chù noi mo
Lói xua thuong dủ sọ
Nhó On biet mo tim?
*
Ben te chùa Thien Mu
Ben nó Long Tho Cuong
Gio dua truc la da
Trang sang chuong chùa ngan
*
Ga Hué anh den vàng
Tiẻn ai trong nõi nho
Nguoi nó chù noi mo
Tình oi luyén ngạm ngùi
*
Dò dua bò bén nó
Mái chèo bì bỏm khua
Ngu Bình tròn hay méo
Thàn Kinh dàm dè mua
*
Trang Tien nhip van vuong
Tieng coi tau Bach Ho
Nam Giao bóng tịch duong
Vuòn cau Vy Da hẹn
*
Thuong Tu ngụa vua buon
Dò ben Ngu buong neo
Con duong xua phuong dỏ
Chiéc non lá bai tho
*
Càu Gia Họi Chi Lang1
Bo vo vè lói củ
Áo vàng mo uóc gạp
Soi bóng ủ huong thùa
*
Thả hòn ve Hue xua
Ngám trang sao Thanh Noi
Nghe khuc hò Nam Binh
Tràm mình duói song Huong
*
Ben ni te tái mọng
Ve mo chon chon nhau
Chù dem mo ngay thuc
Hué xa nhó gàn buòn




Tài liẹu tham khảo

1. Pho GIA HOI – CHI LANG Xua & Nay (thuoc Phuong Gia Hoi - Hue)
Nguyen Van Hoa bien soan (Dua theo: Lendang.vn va – “Theo Xua va nay” - Tac gia H.A.)


- GIA HOI - Cau Gia Hoi. Ten goi Gia Hoi do vua Minh Mang dat tu nam 1837. Buoi dau tien cau lam bang go, den nam 1904, vua Thanh Thai cho xay bang da… Truoc nua, cau co ten la An Hoi. Co le vi o dau cau phia tay hoi xua co den An Hoi chang (?).

Ðau cau phia Ðong tua tren mo dat nam o nga ba song Ðong Ba va song Huong. Noi day, tu thoi Gia Long da hinh thanh mot cai cho mang ten Ðuoc. Cho Ðuoc nam ben bo hai con song, tau be do giang lui toi thuan loi nen cho Ðuoc la noi buon ban sam uat nhat Hue luc ay. Nhung no da phai dep bo truoc su ra doi cua cho Ðong Ba o ngay dau phia tay cua cau Gia Hoi…

Khu Gia Hoi thuoc hai phuong Phu Cat va Phu Hiep. Nay 2 phuong nay, duoc goi la phuong Gia Hoi. Day la khu dan cu co cua thanh pho Hue, khu vuc nay duoc bao boc chung quanh boi song Huong va song Ðong Ba…Con duong ma dan gian thuong goi la duong Gia Hoi (Chi Lang ngay nay) ngay xua la pho cho Dinh (Dinh Thi Pho), bat dau tu cau Gia Hoi…

- Con Duong Chi Lang
Con duong Chi Lang nam phia dong kinh thanh Hue, nay thuoc phuong Gia Hoi, P. Phu Hau, TP. Hue. Con duong dai 1850m, khoi dau tu dau cau Gia Hoi. Doan noi dai cua no chay sau vao dat lang An Quan xua ra tan bo song Huong phia nha tho Bai Dau.

Con duong Chi Lang da tro thanh dia diem co cong dong nguoi Hoa nhieu nhat o Hue tu truoc den nay. Cac cong trinh kien truc nguoi Hoa tren truc duong noi day dep khong thua gi o pho co Hoi An. Tham chi canh quan va noi that van nguyen ven y nhu lan dau xay moi. Tu den Chieu Ung, “Chua Ba”, Hoi quan Quang Trieu den Hoi quan Trieu Chau, Hoi quan Phuc Kien deu duoc cac cong dong nguoi Hoa xay dung rat cong phu, uy nghi va trang le. Duoi khu pho Tau la khu cho Dinh. So voi “Cho Dong Ba dem ra ngoai giai” thi khu cho Dinh ngay nay nho be hon va khiem nhuong hon. Nhung dia danh nay lai gan lien voi mot nhan vat lich su quan trong thoi Nguyen la cu Tran Tien Thanh, mot trong ba vi quan dau trieu nha Nguyen thoi thuc dan Phap xam luoc nuoc ta. Theo mot so nguoi gia o duong Chi Lang, cu Tran Tien Thanh rat duoc nguoi dan kinh trong nen o khu pho Chi Lang xua duoc goi la pho cho Dinh.

Dac biet hon, con duong Chi Lang con la tuyen duong co nhieu cong trinh kien truc tam linh cua nguoi Viet nhu chua Tuong Quang,Thanh Binh Tu Duong, tru so Thien Tien Thanh giao cua Viet Nam, nha tho Tran Hung Dao va chua co Truong Xuan.

*Den Chieu Ung: Dia chi: 207 Chi Lang, khach thay mot cong trinh kien truc co rat dep. Ðo la den Chieu ung cua nguoi Hai Nam (Trung Quoc) xua. Ðen duoc xay dung tu nam 1908 tren nen cu cua mot ngoi chua nho ra doi tu nam 1887. Ðen nay tho 108 nguoi Hai Nam den lam an sinh song o Thuan Hoa tu lau. Nam 1851, trong khi di bien, ho bi quan quan nha Nguyen tuong giac cuop giet nham. Sau do vua Tu Ðuc biet su that da tri toi rat nang nhung ke lien quan va cho te le giai toi cho nhung nguoi chet oan. Nguoi dan Hai Nam lap den tho va dat ten la Chieu Ung.

*- Phu Tho Xuan – Kiet 209 Chi Lang.Tho Xuan Vuong (1810 - 1886) la con trai thu ba cua vua Minh Mang, nhung nguoi anh thu hai cua ong mat som, cho nen ong tro thanh nguoi em ke cua vua Thieu Tri. Ong noi danh ve tho va ung doi. Ong da co nhieu dong gop cho viec to chuc Phu Ton Nhon de quan ly ba con Nguyen Phuoc toc…

Thoi Tu Ðuc, ong giup nha vua tim nguoi co hoc day do cac hoang tu va nguoi trong ho. Sau ngay that thu Kinh do, vua Ham Nghi xuat bon, ong phai lam Nhiep chinh. Ong va con chau mo ra Phong 3 Ðe nhi chanh he.

*- Quang Trieu Hoi quan, so 223 Chi Lang cua Bang Quang Ðong, cung ra doi tu cuoi the ky 19 (tho Quan Cong). Quang Trieu, hoi truoc duoc goi la “chua Quang Dong”. Nay bao gom Quang Trieu Le duong va Quang Trieu Hoi quan.

*- Phu Thoai Thai Vuong o ke tiep Quang Trieu Hoi quan (nam giua hai so 225 va 227 Chi Lang). Ten that cua ong la Hong Y (1833 - 1872), con thu tu cua vua Thieu Tri. Luc nho ong thong minh, dinh ngo khac thuong, lon len gioi tho nen duoc vua cha rat thuong yeu.

Nam 1871, vua Tu Ðuc giao ong kiem nhiep Ton nhan phu Huu ton nhan. Vua Tu Ðuc rat tu hao ve tai nang cua minh the ma da phai thu nhan rang: "Then rang ta chang ngang bang". Ten tuoi ong duoc nguoi doi nhac den nhieu la vi ong co nguoi con trai thu ba la Nguyen Phuc Ung Chan duoc vua Tu Ðuc nhan lam duong tu, sau duoc truy ton la Cung Tong Hue Hoang Ðe (vua Duc Ðuc).

Nhung rui thay, Duc Ðuc chi ngoi tren ngai vang chua qua 3 ngay, nen cai phuc lam vua cua con ong da tro thanh cai hoa cua gia dinh ong. Va that khong ngo, chau noi va chat noi cua ong la Buu Lan va Vinh San lai duoc len ngoi voi nien hieu Thanh Thai va Duy Tan. Va, cuoi cung hai ong vua nay lai bi day sang dao Reunion.

*- Phu Hoa Thanh Vuong: tai so 257 Chi Lang. Hoa Thanh Vuong ten that la Mien Tuan (1827 - 1907), con thu 37 cua vua Minh Mang … Ong tho den 81 tuoi, de lai mot so di cao: Nha Ðuong thi tap (10 cuon), Hieu Kinh lap ban, Quoc am hieu su. Ong va con chau mo ra phong 37 thuoc Ðe nhi chanh he.

*- Nha tho Thanh Binh cua nganh Hat boi tai Kiet 5 (giua hai so nha 281-283 Chi Lang) la di tich van hoa quan trong nhat o khu vuc Gia Hoi. Trai qua hai cuoc chien tranh ac liet, nganh san khau truyen thong may man con duoc ngoi tu duong Thanh Binh nay. Nha tho duoc xay dung vao nam Minh Mang thu 5 (1825). Ðay la mot ngoi nha tho To nganh san khau lon nhat va quan trong nhat o Viet Nam, da duoc cong nhan la Di tich lich su van hoa quoc gia nam 1992.

Tu duong khang trang nay tho cac than thanh duoc ton la Thanh su, Tien su, To su cua nganh Hat boi cung nhung nguoi co cong tich voi nghe nghiep san khau tren ca nuoc (thoi Nguyen).

… Thoi xua, bao quanh Tu duong la Thu Thanh Binh, co quan quan ly cong viec mua hat cung dinh. Ðay la tru so cua cac doi Vo can - to chuc van cong chuyen nghiep cua trieu dinh va nhung lop Ðong au, truong dao tao nghe nhan mua hat.

…Tren cua hien giua Tu duong treo buc hoanh son do, chu vang: "Thanh Binh tu duong" lam nam Tu Ðuc thu 6 (1853). Ngoai san, ben phai co tam bia da khac dung nam 1825 noi ve nghe thuat Hat boi thoi vua Minh Mang…

*- Chua Ba (Hai Nam) tho Ba Ma Chau – duoc goi la “chua” nhung khong phai tho Phat. That su, day la Hoi quan cua nguoi Hoa (Hai Nam) o ngay goc duong Ho Xuan Huong va Chi Lang (307 Chi Lang) . Luc moi den Thuan Hoa, nguoi Minh Huong lam chua Ba (Thien Hau Cung) tai lang Minh Huong. Sau len khu Gia hoi, ho lam an phat dat va lam them Chua Ba nay. Luc chua lam Chieu Ung Tu, 108 nguoi Hai Nam bi chet oan cung da duoc tho o day.

*- Hoi quan Trieu Chau tai 319 Chi Lang, tho nhung vong linh xieu bat cua Bang Trieu Chau (va nguoi ta thuong goi la: Chua). Ðay la Hoi quan co lon nhat va giau co nhat so voi cac Hoi quan khac cua nguoi Hoa o khu Gia Hoi truoc nam 1975.

*- Hoi quan Phuc Kien – tuc la Phuc Kien Dong Huong Hoi, o ben canh Hoi quan Trieu Chau, so 321 Chi Lang. Xay dung vao nam Tu Ðuc thu 7 (1854), tho "Tam vi ngu vi". Thuong duoc goi la chua (nhung khong tho Phat).

Ta con co Phu o day pho co so chan duong Chi Lang, la Phu Quang Bien Quan Cong, dia chi 242 Chi Lang. Hoang tu Quang Bien Quan Cong huy la Nguyen Phuc Mien Gia, la hoang tu thu 32 cua vua Minh Mang. [thong tin nay toi theo Me Vinh Khanh (Fb. Nguyen Phuoc Vinh Khanh)].

Ý kiến bạn đọc

Bạn đang xem trang tiếng Việt không dấu! Click vào link sau để xem trang tiếng Việt có dấu: Huế Xa Nhớ Gần Buồn