Loi bai tho BA TRIEU AU : TRIEU THI TRINH (Duong Lam [vophubong])

Guest|Đăng ký| Đăng nhập

ba trieu au : trieu thi trinh

Tac gia: Duong Lam [vophubong]

GUONG DANH NHAN NUOC VIET

BA TRIEU AU : TRIEU THI TRINH

Toi chi muon cuoi con gio manh, dap luong song du, chem ca trang kinh o bien Dong, danh duoi quan Ngo, gianh lai giang son, coi ach no le, chu khong chiu khom lung lam ti thiep cho nguoi ta"

Dap con song du quay ngong cuong
Chem ca trang kinh day bien Dong
Giup nuoc xay nha xua giac manh
Duong co khoi nghia dung binh hung
Bo Dien[ 1] giua tran so dao kiem
Non Viet ben troi lap chien cong
Nu tuong Nhuy Kieu danh noi tieng [3]
Ngan sau rang ro nui non Tung [ 4]

Duong Lam (vophubong)

-------------------------------- Chu thich:
[1] Bo- Dien : can cu dia xay ra nhung tran chien quyet liet giua quan Ba va quan Ngo...
[2] Nhuy Kieu : Vi tuong yeu kieu nhu nhuy hoa.
[3] non Tung : Noi Ba tuan tiet...sau co den tho Ba...
--------------------------------------------------------------
Cuoc Khoi Nghia Cua Trieu Thi Trinh (248)
(Ba Trieu) "Muon coi len nui ma coi
Co Ba Trieu tuong cuoi voi danh cong"
Trong lich su dau tranh chong ach do ho va gianh doc lap cho nuoc nha, neu dinh cao cua the ky I la khu vuc Giao Chi va dinh cao cua the ky II la vung Nhat Nam, thi dinh cao cua the ky III lai la quan Cuu Chan. Thuc ra, ngay tu cuoi the ky II, nhan dan Cuu Chan cung da tung phoi hop chat che voi nhan dan Nhat Nam trong cuoc dau tranh chong ach thong tri cua nha Hau Han. Chinh ho da gop phan khong nho vao qua trinh tao lap nen vuong quoc cua nguoi Cham (nam 192). Tuy nhien, choi loi nhat the ky III van la cuoc khoi nghia o trung tam quan Cuu Chan do Trieu Thi Trinh phat dong va lanh dao.

Trieu thi Trinh sinh ngay 2 thang 10 nǎm 226 (Binh Ngo) tai huyen Nong Cong tinh Thanh Hoa trong mot gia dinh hao truong. Trieu thi Trinh la mot phu nu co tuong mao ky la, nguoi cao lon vu dai nǎm thuoc. Ba la nguoi tinh tinh vui ve, khoe manh, nhanh nhen, tri luc hon nguoi. Truyen thuyet ke rang, co lan xuat hien mot coi voi trang mot nga pha phach ruong nuong, lang xom, lam chet nguoi. Trieu Thi Trinh dung cam cam bua nhay len dung tai lam con voi la guc dau xin qui thuan.
Khi nha Ngo xam luoc dat nuoc gay nen canh dau thuong cho dan chung, khoang 19 tuoi Trieu thi Trinh bo nha vao nui xay dung cǎn cu, chieu mo nghia quan danh giac. Khi anh trai nhan ve nha ga chong, ba da tra loi to ro khi phach cua minh ma den nay khong may nguoi Viet Nam la khong biet: "Toi muon cuoi con gio manh, dap bang song du, chem ca trang Kinh o bien Dong, danh duoi quan Ngo, gianh lai giang son, coi ach no le, chu sao lai chiu khom lung lam ti thiep nguoi ta". Truyen thuyet ke rang, nǎm 248 khi Trieu Thi Trinh khoi nghia troi da sai da nui loan tin tap hop binh si trong vung. Dem khuya tu long nui da phat ra rang:

"Co Ba nu tuong.

Vang lenh troi ra.

Coi voi mot nga.

Dung co mo nuoc.

Lenh truyen sau truoc.

Theo got Ba Vuong".

Theo do dan chung trong vung huong ung nhiet liet, co nguoi mang theo ca bo giap vang, khǎn vang.... dang cho ba. Anh trai ba la Trieu Quoc Dat duoc ton lam Chu tuong. Ba Trieu la Nhuy Kieu tuong quan (Vi tuong yeu kieu nhu nhuy hoa). Khi ra tran Ba mac ao giap vang, chit khǎn vang, di guoc nga, cuoi voi mot nga. Quan Ba di den dau dan chung huong ung, quan thu khiep so. Phu nu quanh vung thuc giuc chong con ra quan theo Ba Vuong danh giac. Cho den nay nhan dan vung Thanh Hoa va lan can con nhieu cau ca, loi ru con noi ve su kien nay.
Sau hang chuc tran giao tranh voi giac, tran thu 39 anh trai ba la Trieu Quoc Dat tu tran, Ba Trieu len lam chu tuong va lap nen mot coi giang son rieng vung Bo Dien khien quan giac kho long danh chiem. Biet ba co tinh yeu su trong sach , ghet quan do ban, quan giac bo tri mot tran danh tu tuong den quan deu loa the. Ba khong chiu duoc chien thuat de hen do phai lui voi giao cho quan si chien dau roi rut ve nui Tung. Ba qui xuong vai troi dat: "Sinh vi tuong, tu vi than" (Song lam tuong, chet lam than) roi rut guom tu van.
Den nay chuyen Ba Trieu tu the ky thu II van con han dam trong tam thuc moi nguoi Viet Nam voi long nguong mo va tu hao. Lǎng va den tho Ba van con mai voi thoi gian tai huyen Hau Loc tinh Thanh Hoa la di tich lich su quan trong cua quoc gia la bang chung ve niem tu hao mot nguoi phu nu liet oanh cua Dan toc Viet Nam.
Lich su Viet Nam