Poem logo
Poem logo

nguyen phi y lan (1).

Tac gia: Dinh Kim Chung
NGUYEN PHI Y LAN (1)

Chuong chua vong mot hoi thong tha
Cua thien mon thom pha mui huong
Giao ly dao Phat chi duong
Ai dem chan ly lam guong giong noi? (2)

Thuo cau tu mong nguoi noi doi
Ly Thanh Tong di toi chua Dau
Dan tinh deu chap tay cau
Rieng co thieu nu hai dau hung ho

Vua qua cung tho o chang ngo
Tua canh Lan hong gio hat ca
Loi ru qua doi thiet tha
Vua lay lam la ben ra ruoc ve

Mot buoc da de hue cung cam
Thon nu ca chan lam tay bun
Y Lan chau nha ngoc phun
Nguyen phi sen no tu bun ma ra

Thoi loan lac phong ba chinh chien
Ly Thanh Tong danh chiem Chiem Thanh
Dia Ly, Bo Chinh, Ma Linh (3)
Vua Chiem dang hien de gianh tu do

Nguyen Phi duoc giao cho nhiep chinh
Xa tac da hung thinh dep tuoi
Nhap du dao Phat muon noi
Giang san dep dao, tot doi nhan gian

Ba duoc goi Y Lan phong tuoc
Vua bang ha, Can Duc len ngoi(4)
Boi ghen hay dao vua toi
Thuong hoang thai hau chuoc hoi ma thuong? (5)

Khi Thai uy Ly Thuong Kiet ky
Voi Thai su la Ly Dao Thanh
Mau thuan duoc giai quyet nhanh
Dat len viec nuoc phan minh ro rang (6)

Cong de thu tri cang minh man
Cho Ly Thuong Kiet dan quan sang
Hai Chau luong thuc lan bang
Y do xam luoc tan hoang hau tien (7)

Quan giac Tong khong quen viec ay
Mot nam sau lai day quan sang
Quach Quy, Trieu Tiet hung hang
Tran song Nhu Nguyet be bang rut quan

Chu doc lap tuyen ngon thuo truoc
Con am vang "Nam quoc son ha" (8)
Thien thu dinh phan ma ra
Hai lan nhiep chinh deu la thanh cong

Buc tranh tac non song gam voc
Viec an dan kho nhoc tren dau
Chuoc nguoi va cam trom trau (9)
Chung sinh pho do nguyen cau ngan nam

Y Lan do Quan Am Bo Tat (10)
Mai nghin doi cau hat con vuong
Linh nhan Thai hau mo duong
Ngan hoa no giua mau xuong nhan loai.

Chu thich:
(1), (4):Y Lan (la phi tan cua hoang de Ly Thanh Tong, me ruot cua Hoang Thai tu Ly Can Duc, sau la hoang de Ly Nhan Tong. Tham khao them Dai Viet su ky toan thu)
(2): Y Lan la nguoi co cong truyen ba dao Phat vao nuoc ta; ve gia, ba cang de tam lam viec thien, xay chua va nghien cuu ve dao Phat. Tinh den nam (1115), ba da cho xay cat 150 chua, den, trong do co chua Tu Phuc o que huong (Duong Xa, Gia Lam)
(3): Ly Thanh Tong sau nhieu lan danh Chiem Thanh da bat duoc vua Che Cu. Che Cu xin dem dat ba chau: Dia Ly, Ma Linh, Bo Chinh (tuc vung Quang Binh va Quang Tri) de chuoc toi.
(5): Trong trang su doi Nguyen phi Y Lan khong khoi co mot vet den, do la viec giet chet Thai hau Thuong Duong va 76 nguoi thi nu. Tuc truyen rang ba rat hoi ve viec nay nen da lam nhieu chua Phat de sam hoi, rua oan.
(6): Vi loi ich dat nuoc, ba la nguoi hoa giai thanh cong mau thuan giua Thai su Ly Dao Thanh va Thai uy Ly Thuong Kiet.
(7): Ly Thuong Kiet danh pha 2 kho luong cua nha Tong du tru cho viec xam luoc nuoc ta la Ung Chau va Kham Chau (Quang Dong).
(8): Bai tho cua Ly Thuong Kiet, duoc coi nhu ban tuyen ngon dau tien cua nuoc ta.
(9): Ben canh cong lao on dinh va phat trien dat nuoc, Y Lan con co hai viec noi bat da duoc su cu bien chep, do la viec "chuoc nguoi" (Hoang thai hau phat tien o kho noi phu de chuoc con gai do nha ngheo bi ban o do, dem ho ma ga cho nhung nguoi dan ong goa vo) va viec "de xuat lenh cam trom trau va giet trau bua bai".
(10): Nguyen phi giup viec noi tri, long dan cam hoa hoa hop, trong coi vung vang, ton sung Phat giao, dan goi la ba Quan Am Bo Tat tai hien.

Ý kiến bạn đọc

TÌM KIẾM BÀI THƠ
Nhập từ khóa:
Tìm kiếm