bài tụng ca mùa thu
1. DẪN
‘To Autumn’ là bài tụng ca mùa thu, cũng là bài thơ cuối cùng của John Keats. Khác với nhiều thi sĩ xưa nay thường gán cho mùa thu gắn liền với nỗi buồn, với niềm hiu quạnh, và sự ảm đạm khi đất trời sắp chuyển sang đông; John Keats trong tác phẩm này lại cho rằng mùa thu là mùa thu hoạch, mùa của niềm vui vì sự sung túc, và là mùa tích trữ lương thực cho ngày đông lạnh giá. Với góc nhìn khác lạ, và những hình ảnh, âm thanh, hương vị được tác giả chọn lọc cân nhắc khi sử dụng đã khiến bài Tụng ca mùa thu này được nhiều người khen ngợi, và được đánh giá là bài thơ hoàn hảo nhất của John Keats. Cấu trúc của thi phẩm gồm ba đoạn, mỗi đoạn có 11 dòng, theo thể ode. Điểm đặc biệt là mỗi đoạn lại tương ứng với một thời kỳ của mùa thu. Phần đầu: sơ thu, giữa: trung thu, và cuối: tàn thu.
Riêng tôi, vì là một người được sinh ta và lớn lên ở nông thôn nên mới đọc đã thích bài thơ này.
.
2. NGUYÊN TÁC
TO AUTUMN
By John Keats
Season of mists and mellow fruitfulness,
Close bosom-friend of the maturing sun;
Conspiring with him how to load and bless
With fruit the vines that round the thatch-eves run;
To bend with apples the moss'd cottage-trees,
And fill all fruit with ripeness to the core;
To swell the gourd, and plump the hazel shells
With a sweet kernel; to set budding more,
And still more, later flowers for the bees,
Until they think warm days will never cease,
For Summer has o'er-brimm'd their clammy cells.
Who hath not seen thee oft amid thy store?
Sometimes whoever seeks abroad may find
Thee sitting careless on a granary floor,
Thy hair soft-lifted by the winnowing wind;
Or on a half-reap'd furrow sound asleep,
Drows'd with the fume of poppies, while thy hook
Spares the next swath and all its twined flowers:
And sometimes like a gleaner thou dost keep
Steady thy laden head across a brook;
Or by a cyder-press, with patient look,
Thou watchest the last oozings hours by hours.
Where are the songs of Spring? Ay, where are they?
Think not of them, thou hast thy music too,—
While barred clouds bloom the soft-dying day,
And touch the stubble-plains with rosy hue;
Then in a wailful choir the small gnats mourn
Among the river sallows, borne aloft
Or sinking as the light wind lives or dies;
And full-grown lambs loud bleat from hilly bourn;
Hedge-crickets sing; and now with treble soft
The red-breast whistles from a garden-croft;
And gathering swallows twitter in the skies.
.
3. PHÓNG TÁC
BÀI TỤNG CA MÙA THU
Là mùa của trái, và sương
Bạn bè chí cốt vầng dương tuổi già
Hợp mưu cống hiến chúng ta
Giàn nho trĩu trái là đà mái tranh
Những cây táo trái oằn cành
Từ ngoài vỏ chín ngon lành tới trong
Bí, bầu, nướp… xếp chất chồng
Ngổn ngang trên đất, hạt trăn ngọt ngào
Hoa thơm, nụ búp lao xao
Khiến đàn ong mật bay vào bay ra
Dường như bọn chúng tưởng là
Mùa hè ấm áp chưa qua bao giờ
Ai mà chẳng biết Nàng Thu
Về là lúa chín, đầy bồ ngô khoai
Nàng ngồi bên khoảng sân phơi
Tóc mềm như liễu gió trời nhẹ bay
Trên đồng lớp rạ rơm dầy
Mùi hoa anh túc làm ngây ngất lòng
Nàng Thu lướt nhẹ một vòng
Như người thợ gặt qua dòng suối con
Hoặc đang kiên nhẫn đứng dòm
Từng giờ máy ép táo thơm giọt đều
Đâu rồi khúc nhạc xuân thiều?
Xin đừng nghĩ nữa, nàng yêu kém gì,—
Như hoa - mây trắng khác chi
Ngày tàn ánh nắng đỏ hoe đất đồng
Buồn hiu nhạc khúc muỗi mòng
Dọc theo bờ liễu ven sông dập dềnh
Và đàn cừu béo rống lên
Dế mèn rỉ rả dịu êm, ngọt ngào
Vườn quê lảnh lót chào mào
Đàn chim én cũng liệng chao trên trời.
20/6/2023
Trần Đức Phổ phóng tác