tieu su
- Ten that : Nguyen Huu Tinh, sinh nam 1939 tai Trang Bang (Tay Ninh)
- Tot nghiep Tien si De Tam Cap ve Hoa Hoc tai Dai Hoc Khoa Hoc Sai Gon nam 1968
- Giang Nghiem vien roi Giang su Uy nhiem tai DHKH tu 1963-1974
- Nam 1974 duoc hoc bong Nghien cuu tai Phap (Bordeaux)
- Nam 1978 Tien si Quoc gia ve Hoa Hoc tai Bordeaux
- Nam 1987 Nghien cuu tai IBM Almaden research Center, San Jose (Californie)
- Nam 1994 Nghien cuu su (Directeur de Recherche au CNRS, 1ere classe), nghien cuu ve Hoa Hoc va huong dan sinh vien Tien si tai Centre de Recherche Paul Pascal (Bordeaux)
- Nam 1996 Tien si Danh Du tai Dai Hoc Ky Thuat Lisbonne (Bo Dao Nha)
Da xuat ban
:
Tho :
- Tieng Long NXBVN (1999)
- Dau Chan Ky Niem NXBVN (2000)
- Dan xua Nha xuat ban Song Linh , Bordeaux (2001)
- Tinh Thuc (Tho Duong) Nha xuat ban Song Linh, Bordeaux, (2002)
- Chiec Thuyen vien xu : Tho Song Ngu, Nha xuat ban Song Linh, Bordeaux, (2003)
- Sao Nhu : Nha xuat ban Song Linh, Bordeaux, (2003)
- Nhu giac mo qua : Nha xuat ban Song Linh, Bordeaux, (2004)
-
Truyen Tho :
- Le Chi han su : NXBVN (2002)
***
Vai nhan xet ve Thi Pham - truong thien Le Chi han su cua
Nguyen Gia Linh
Tham The Ha
“Le Chi Vien” da di vao Van Hoc Viet Nam bang con duong huyen thoai va da su de dien ta noi oan trai cua Nguyen Trai va Nguyen Thi Lo thanh nhung trang ky uc nao nung cua thoi Le day bi thuong tham khoc.
Mai den nay, qua thi pham truong thien “Le Chi han su”, Nguyen Gia Linh moi pha tan nhung lan suong mu day dac bao phu ca bao nhieu trieu dai nha Le, trung thanh voi su that lich su , soi sang nhung tam guong trung can, tiet liet, phan anh su thoi tha muc nat cua che do phong kien Viet Nam tu cung dinh den xa hoi.
Thi si Nguyen Gia Linh, ten that la Nguyen Huu Tinh, von la Tien si Khoa hoc, hien la giam doc khao cuu khoa hoc tai Trung Tam Paul Pascal o Bordeaux, Phap quoc. Mot tien si khoa hoc ma lai tha thiet yeu tho, say me lam tho voi nhieu sang kien tan ky, doc dao. Tat nhien nhakhoa hoc thi si nhin su kien lich su da qua vua voi cap mat khoa hoc vua voi cap mat nha tho, ly tri va tinh cam hoa quyen voi nhau mot cach chan that, chan tinh va nhay ben, sac sao va tham thuy. Do do nhung su kien lich su lech lac bi pha vo, tra lai lich su nhung su kien trung thuc, du qua am dam the luong. Nhung huyen thoai huyen hoac nham phu hoa voi the luc phong kien tan ac ham hai trung than, lung doan trieu ca, nam het uy quyen de mac suc lam mua lam gio.
Tac gia Le Chi han su da lam noi bat nhieu diem dac biet:
Ve noi dung, tac gia cuc luc da pha che do phong kien muc nat thoi Le tu thoi Le Loi dang quang len ngoi lay danh hieu la Le Thai To (1428) den trieu Le Thanh Tong cai tien dat nuoc ve moi mat va da tay oan tra lai danh du cho gia toc Nguyen Trai (1465).
Tac gia da gian tiep phu nhan quan niem: “Cong thanh, danh toai, than thoai, thien chi dao” cua Tien dao ma tu xua nhieu hoc gia da gan cho Nguyen Trai khi ve an dat o Con Son. That ra, mac dau boi canh lich su co giong nhau, che do phong kien thoi lap quoc cua Le Thai To, nhung Nguyen Trai khong he noi guong Truong Luong Cong thanh, than thoai , ru ao tu quan, len nui tu tien, thanh thoi tu toai. Trai lai, Nguyen Trai nhiet tam yeu nuoc, mac du chiu nhieu gian kho, bi bac dai ha khac, bi vu oan gia hoa, van tan trung voi nuoc, dem het tai ba ra phung su dat nuoc den hoi tho cuoi cung, den noi phai mang cai an oan bi tru di tam toc.
Thi si da ca ngoi Nguyen Trai qua may van tho vo cung ham suc:
May ai dang mat cong than
Pho vua, dung nuoc, day dan, giup doi
Con Son non nuoc tuyet voi
Huong danh Nguyen Trai ngan doi con luu
Mat khac, tac gia bai bac huyen thoai Ran than bao oan ma bon tham quyen lung doan trieu ca theu det de lay co vu oan cho Nguyen Thi Lo la ran than tai sanh de tra thu Nguyen Trai da vo tinh sat hai gia dinh ran cua minh. Duoi nhan quan cua nha khoa hoc, lam gi co chuyen huyen hoac, nham nhi, di doan ay. Va tac gia da trung thuc chung minh Nguyen Thi Lo la mot nhan tai loi lac, da sat canh cung chong chien dau chong xam lang khi giac Minh xam lan, chien dau chong ap buc, bat cong cua bon long quyen, bon gian than sung ninh. Tac gia da hung hon bien minh cho hanh dong trung trinh tiet liet cua Nguyen Thi Lo, dem het tai ba va tam huyet ra phung su To quoc, cuu chong thoat khoi vong lao ly, cuu Ngoc Dao ra khoi hang hum o ran de sau nay dua Thai Tu Tu Thanh ve len ngoi Hoang De , lay danh hieu Le Thanh Tong, mot vi vua anh minh, giai oan cho Nguyen Trai, mot vi vua lap lai ky cuong moi cho Le trieu, mot nha vua duoc Van hoc su Viet Nam ghi danh la Tao Dan Nguyen soai cua Tao dan Nhi Thap Bat tu.
Tac gia ca ngoi anh thu Nguyen Thi Lo qua nhieu van tho thong thiet nhung hao hung, lam ly nhung day chinh khi:
Ben vang duong sang, bong giai nhan
Tranh dau, xong pha luot bui tran
Khang chien bao nam ghi tich su
Le Nghi mot thuo giup minh quan
Dong Trieu manh chieu, huong loang nhe
Trai Vai ly cung, tieng lanh dan
Khi tiet, sac tai ai dam sanh
Sao lam hoen o kiep hong nhan?
(Khoc Le Nghi hoc si Nguyen Thi Lo)
Con mot dac diem ve nghe thuat tuong cung can phan anh: do la nghe thuat su dung the loai ngam khuc de sang tac truyen tho truong thien gom 2652 cau tho. The Ngam khuc la loai tho truong thien song that luc bat duoc On Nhu Hau su dung de sang tac Cung oan ngam khuc, Doan Thi Diem su dung de sang tac Chinh Phu ngam. The tho nay co am dieu ai oan nao nung, dung chuc nang dien ta tam su bi thuong cua cac cung nu trong hau cung hoac cac chinh phu nho nhung mon moi mong doi chong ve. Cac thi nhan ngay xua thuong dung the tho truong thien luc bat de sang tac truyen tho dai nhu Nguyen Du viet truyen Thuy Kieu, Nguyen Dinh Chieu viet truyen Luc Van Tien. The tho nay co chuc nang ke chuyen chua dung nhieu tinh tiet eo le gay can, hung trang hoac bi thuong, de loi cuon va gay xuc dong nguoi doc.
Xua nay, chua nha tho nao dung the ngam khuc de ke truyen tho, thi si Nguyen Gia Linh la nguoi dau tien pha le, dung the tho nay de sang tac Le Chi han su. Thi si muon chon cho minh mot con duong nghe thuat rieng, the hien ban sac doc dao rieng, van phong sinh dong, goi cam day an tuong.
Tren day chi moi la nhung dac diem tieu bieu ve noi dung va nghe thuat cua tac pham. Voi tinh than cam thu van hoc sau sac, chac chan cac ban yeu tho khi thuong thuc ban truong ca: “Le Chi Han su” se kham pha ra nhieu dieu ky thu moi la, va tam guong Nguyen Trai-Nguyen Thi Lo ngan doi se xung dang la hao kiet anh thu rang ngoi thanh su.
Ngay 12-08-2001
Tham The Ha
Bạn đang xem trang tiếng Việt không dấu! Click vào link sau để xem trang tiếng Việt có dấu:
Tiểu Sử