iii. sự chiến tranh
A.Họ Trịnh ở Miền Bắc
5- LÊ KÍNH TÔNG ( 1600-1616)
Niên hiệu:
+ Thân Đức ( 1600)
+ Hoằng Định ( 1601- 1616)
Năm kỉ hợi Thế Tông băng hà (1)
Lập hoàng tử tên là Duy Tân
Thân làm vua thực quyền Trịnh nắm
Lắm triều thần uất ức bất tuân.
Năm canh tý cầm quân chống lại (2)
Cửa Đại An binh lửa dậy trời!
Chúa Trịnh Tùng di dời Thanh Hóa
Rước vua theo chờ phá lọan thần.
Thăng Long trống muôn phần thuận lợi
Đợi chờ chi họ Mạc thu thành
Chúng hoành hành… tôn Bùi- Quốc mẫu (3)
Đón Kính Cung bôn tẩu trở về (4).
Bọn nổi lọan chẳng hề thuận thảo
Sanh nghi ngờ lật đảo lẩn nhau
Ngô Đình Hàm đổi trao họ Mạc
Xin gia nhập để đạt ỷ giốc.
Chúa Trịnh Tùng muốn dốc toàn quân
Lấy Thăng Long phá tan nhà Mạc
Ngại Nguyễn Hoàng đóng hạt Thuận Hóa
Bèn sai quan ủy dụ Nguyễn Hoàng
Đem thủy bộ lên đàng ra Bắc...
Đánh Đông Đô bắt giết Bùi thị
Mạc Kính cung sách bị băng ngàn
Cùng tàn quân cắm chốt kim Thành (5)
Sau đại bại đành vong Cao Bằng.
Chiếm Thăng Long nhọc nhằn gian khó
Chúa Trịnh Tùng nào có thua ai!
Sai chư tướng tiễu trừ phản loạn
Sai bá quan rước đón Kính Tông.
Kể từ nay giặc không khuấy phá
Chúa Trịnh Tùng ngày quá kiêu căng(!)
Vua uất ức quyền năng chẳng có
Biết dựa ai dẹp bỏ lộng thần(?)
Nhân họ Trịnh hai con bất hòa
Em Trịnh Xuân tỏ ra bất phục
Ganh quyền anh- vua giục giết Tùng
Mưu kế lộ vô cùng thương xót
Lê Kính Cung phút chót lâm chung
Bị thắt cổ bởi Tùng bức hại
Còn Trịnh Xuân thì lại ung dung
Chỉ mấy tháng tạm chung nhà đá.